mirror of
https://gitlab.com/PronounsPage/PronounsPage.git
synced 2025-09-24 05:05:20 -04:00
Merge branch 'blog-neutratywy'
This commit is contained in:
commit
6a6036f9ab
56
locale/pl/blog/etymologia-odmiana-neutratywów.md
Normal file
56
locale/pl/blog/etymologia-odmiana-neutratywów.md
Normal file
@ -0,0 +1,56 @@
|
||||
# Skąd bierzemy neutratywy i jak je odmieniać?
|
||||
|
||||
<small>2022-02-12 | [@andrea](/@andrea)</small>
|
||||
|
||||

|
||||
|
||||
W [Słowniku Neutratywów](/neutratywy) zbieramy propozycje oraz przykłady użycia
|
||||
rzeczowników w [rodzaju neutralnym](/ono) określających osoby niebinarne, na przykład:
|
||||
|
||||
> ten autor – ta autorka – **to autorze**
|
||||
> ten dziadek – ta babcia – **to dziabko**
|
||||
> ten artysta – ta artystka – **to artystum**
|
||||
|
||||
Słowa te brzmią obco, ale jednocześnie jakoś podejrzanie znajomo.
|
||||
Niby nie ma ich w słowniku, ale bardzo łatwo się domyślić, co miałyby znaczyć.
|
||||
Dlaczego tak jest? Skąd takie formy wytrzasnęłośmy? Czy są one poprawne? Jak je odmieniać?
|
||||
|
||||
Zacznijmy może od tego, że tworzenie neologizmów nie jest niczym złym ani rewolucyjnym.
|
||||
Owszem, neutratywy są bardzo obszerną kategorią neologizmów,
|
||||
a ze względu na swoją naturę spotykają się z krytycyzmem na tle czysto ideologicznym
|
||||
(choć ukrytym pod pretekstem „troski o język”),
|
||||
ale w gruncie rzeczy tworzenie nowych słów to naturalna część zwyczajnej ewolucji języka.
|
||||
Jeśli chcemy krytykować neutratywy za samo w sobie bycie neologizmami,
|
||||
to powinnośmy konsekwetnie rozciągnąć tę krytykę na wszystkich: od młodzieży używającej slangu po Stanisława Lema.
|
||||
Więcej o słowotwórstwie we wpisie [„Skąd się biorą słowa?”](/neologizmy).
|
||||
|
||||
Neutratywy brzmią znajomo, ponieważ trzymają się fonetycznych i morfologicznych szablonów polszczyzny.
|
||||
Najczęściej tworzymy je poprzez połączenie istniejących rzeczowników określających osoby
|
||||
z istniejącymi końcówkami rzeczowników pospolitych rodzaju [nijakiego/neutralnego](/rodzaj-neutralny). Na przykład:
|
||||
|
||||
> ten **autor** + (na przykład) **to** mo**rze** = to autorze
|
||||
> ten **dzia**dek + ta ba**b**cia + (na przykład) **to** cac**ko** = to dziabko
|
||||
> ten **artyst**a + (na przykład) **to** for**um** = to artystum
|
||||
|
||||
Dzięki takiemu słowotwórstwu neutratywy brzmią naturalniej i są łatwiejsze do zrozumienia i odmiany
|
||||
niż chociażby [dukatywy](/dukatywy) (np. „autoru”, „artystu”),
|
||||
ale też trudniejsze do tworzenia – bo zamiast jednej, prostej, „sztucznej” końcówki -u
|
||||
mamy wybór między wieloma możliwościami.
|
||||
Tworząc [Słownik Neutratywów](/neutratywy) staramy się zatem zachować konsekwencję
|
||||
i sugerować te same końcówki neutratywów dla rzeczowników o tych samych końcówkach w rodzaju żeńskim i męskim
|
||||
albo o tym samym pochodzeniu (np. -um dla wyrazów zapożyczonych z łaciny).
|
||||
Możesz przejrzeć nasze schematy końcówek, otwierając formularz zgłaszania propozycji,
|
||||
a następnie klikając na przycisk „Użyj szablonu”
|
||||
(albo i bezpośrednio [w kodzie źródłowym](https://gitlab.com/Avris/Zaimki/-/blob/main/locale/pl/nouns/nounTemplates.tsv)).
|
||||
|
||||
Słowotwórstwo oparte o istniejące sufiksy sprawia też, że odmiana neutratywów powinna być względnie intuicyjna.
|
||||
W razie problemów, zawsze można oczywiście sprawdzić tabelki odmiany w [Słowniku Neutratywów](/neutratywy),
|
||||
ale powinno wystarczyć też porównanie danego neutratywu do jakiegoś innego słowa.
|
||||
|
||||
„Powiedziałom mojemu dziabku (tak jak: dziecku)”. „We współpracy z autorzem (tak jak: morzem)”.
|
||||
Jak odmieniać „powstańcze”? Tak samo, jak „nadnercze”. „Fanko”? Jak „kolanko”. „Fotografcze”? Jak „złącze”.
|
||||
„Nauczycieło” jak „arcydzieło”, a „nauczyciełło” jak „Jagiełło”.
|
||||
W przypadku braku pomysłów, jaki nijaki/neutralny rzeczownik mógłby odmieniać się podobnie co dany neutratyw,
|
||||
można zajrzeć do [słownika rymów](https://rymy.xyz/) i w polu „część mowy” zaznaczyć „rzeczowniki: mianownik”.
|
||||
|
||||
Neutratywy mogą zdawać się dziwne i obce – ale to zwyczajnie słowa ze zwyczajnymi końcówkami i zwyczajnymi schematami odmiany 😉
|
BIN
locale/pl/img/blog/słownik-neutratywów.png
Normal file
BIN
locale/pl/img/blog/słownik-neutratywów.png
Normal file
Binary file not shown.
After Width: | Height: | Size: 3.1 MiB |
@ -328,4 +328,9 @@
|
||||
font-size: $small-font-size;
|
||||
}
|
||||
}
|
||||
@include media-breakpoint-up('md') {
|
||||
figure {
|
||||
min-width: 20rem;
|
||||
}
|
||||
}
|
||||
</style>
|
||||
|
@ -313,4 +313,9 @@
|
||||
font-size: $small-font-size;
|
||||
}
|
||||
}
|
||||
@include media-breakpoint-up('md') {
|
||||
figure {
|
||||
min-width: 20rem;
|
||||
}
|
||||
}
|
||||
</style>
|
||||
|
@ -228,4 +228,9 @@
|
||||
font-size: $small-font-size;
|
||||
}
|
||||
}
|
||||
@include media-breakpoint-up('md') {
|
||||
figure {
|
||||
min-width: 20rem;
|
||||
}
|
||||
}
|
||||
</style>
|
||||
|
@ -253,11 +253,19 @@ nouns:
|
||||
Używają obecnych w normatywnej polszczyźnie końcówek neutralnych,
|
||||
takich jak „-rze”, „-cze”, „-o”, czy zapożyczonej z łaciny „-um”.
|
||||
- >
|
||||
Formy te pasują gramatycznie do {/ono=form neutralnych}, np. „moje piękne partnerze przyszło do domu”.
|
||||
Formy te pasują gramatycznie do {/ono=form rodzaju neutralnego}, np. „moje piękne partnerze przyszło do domu”.
|
||||
- >
|
||||
Poniżej przedstawiamy tworzony przez społeczność słownik rzeczowników
|
||||
z wyszczególnieniem ich formy męskiej, żeńskiej i neutralnej.
|
||||
Podane wzory odmiany są normatywne, na podstawie słów z tymi samymi końcówkami.
|
||||
- >
|
||||
Jest to <em>słownik form potencjalnych</em>.
|
||||
Niektóre są używane względnie często w społeczności osób niebinarnych
|
||||
(przy paru podajemy nawet przykłady użycia w tekstach kultury),
|
||||
podczas gdy inne – rzadko, o ile wcale.
|
||||
Poniższy słownik nie jest źródłem preskryptywnym ani nawet deskryptywnym –
|
||||
prosimy traktować go raczej jako zbiór propozycji (źródło <em>prospektywne</em>).
|
||||
{/blog/etymologia-odmiana-neutratywów=Tworzymy je poprzez analogię do normatywnych słów w rodzaju nijakim.}
|
||||
extended:
|
||||
header: 'Przykład odmiany'
|
||||
alt:
|
||||
|
Loading…
x
Reference in New Issue
Block a user