[pl][blog] neutratywy -ę

locale/pl/blog/neutratywy-zdrobnienia.md

@@ -0,0 +1,34 @@
+# Neutratywy: czemu nie końcówka -ę?
+
+<small>2022-02-22 | [@andrea](/@andrea)</small>
+
+Użycie końcówki -ę do [tworzenia neutratywów](/tworzenie-neutratywów) zdaje się być rozsądnym pomysłem
+– w końcu ma ją wiele rzeczowników w rodzaju nijakim/[neutralnym](/rodzaj-neutralny), np. „dziecię”, „kurczę”.
+Z początku wiele naszych propozycji w [Słowniku Neutratywów](/neutratywy) właśnie na -ę się kończyło.
+Stopniowo jednak usuwamy takie wersje na rzecz innych sufiksów albo przynajmniej uzupełniamy je o odpowiednią adnotację.
+Dlaczego?
+
+Otóż sęk w tym, że **-ę tworzy formy zdrobniałe**.
+
+Chcemy zniwelować „upupiające” konotacje rodzaju neutralnego,
+aby umożliwić osobom niebinarnym wyrażanie się poza binarnym podziałem męski/żeński
+bez narażania się na brzmienie dziecinnie i niedojrzale – a używanie zdrobnień się z tym celem mija.
+
+W mianowniku problem nie rzuca się w oczy, ale spójrzmy na formy zależne i liczbę mnogą:
+czy zwrot „sukces niebinarnego <em>olimpijczęcia</em>” sprawia, że wyobrażamy sobie dorosłą osobę konkurującą na światowym poziomie,
+czy raczej postać z bajki dla dzieci?
+Zamieniając „olimpijczę” na „olimpijcze”, otrzymujemy w odmianie „sukces niebinarnego <em>olimpijcza</em>” – od razu mniej upupiająco!
+„Autorze” i „autorzę” brzmią bardzo podobnie, ale już „rozmawiałom z <em>autorzem</em> książki”
+jest zasadniczo różne od „rozmawiałom z <em>autorzęciem</em> książki”.
+„To aktorzę” nie brzmi zdrobniale, ale już „te aktorzęta”?
+Zresztą nawet odkładając na chwilę na bok temat neutratywów,
+zastanówmy się, jak różny jest ładunek emocjonalny między zdaniem
+„poszłom na spacer z <em>dziewczyną</em>” a „poszłom na spacer z <em>dziewczęciem</em>”. No właśnie.
+
+Oczywiście zdrobnienia same w sobie nie są niczym złym i nie postulujemy bynajmniej, by się wzbraniać przed ich używaniem.
+Pamiętajmy jednak, by zwracać uwagę na to, jak końcówka -ę może być odbierana i co może sugerować.
+
+Wiele z nas używa rodzaju gramatycznego kojarzonego dotychczas z brakiem dojrzałości czy sprawczości,
+bo wierzymy, że z biegiem czasu da się te konotacje zmienić.
+Rodzaj neutralny nie jest nierozerwalnie związany z brakiem powagi.
+Natomiast zdrobnienia są tak jednoznacznie infantylizujące, że lepiej używać ich oszczędnie i rozmyślnie 😉