Merge branch 'dragan' into 'main'

Dragan

See merge request PronounsPage/PronounsPage!417

locale/pl/blog/dragan.md

@@ -0,0 +1,152 @@
+# Profesor Dragan świadomie wprowadza opinię publiczną w błąd – sprostowanie w sprawie tekstu o Niebinarnym Spisie Powszechnym
+
+<small>2024-02-09 | Kolektyw</small>
+
+Poniższy tekst powstał w kwietniu zeszłego roku, jednak jako że [post, do którego się w nim odnosiłośmy](https://www.facebook.com/share/LZtLvvid2jTYyQxt)
+został szybko usunięty, zdecydowałośmy się nie publikować naszego sprostowania – ograniczyłośmy się tylko do dodania do [zeszłorocznego raportu ze Spisu](/blog/spis-2023)
+paragrafu krótko odnoszącego się do krytyki bez podawania nazwisk ani szczegółów.
+
+Niestety, jak się właśnie dowiedziałośmy, post wciąż istnieje – autor tylko ukrył go do czasu aż sprawa ucichnie – a pod naszym postem
+o obecnej edycji [Niebinarnego Spisu Powszechnego](/spis) pojawiły się komentarze powielające zarzuty profesora Dragana,
+jak również jego własny komentarz. Stąd decyzja o opublikowaniu tekstu:
+
+---
+
+Przyznajemy, że jesteśmy zszokowane, że w momencie, kiedy chciałobyśmy skupić się na promowaniu Niebinarnego Spisu Powszechnego i cieszyć się, jak ważnej wiedzy dostarcza on o naszej społeczności, musimy odbierać tak niesprawiedliwe ataki – w dodatku pochodzące od kogoś uchodzącego za sojusznika osób transpłciowych.
+
+Dr hab. Wojciech Dragan opublikował na swoim profilu (prywatnym, ale z ustawieniem posta jako publiczny) tekst poświęcony Niebinarnemu Spisowi Powszechnemu. W spisie tym zamieścił oskarżenia pod naszym adresem – niestety, zawierające albo przekłamania, albo wprost kłamstwa. Dodajmy, że nie powołał się przy tym na żadne źródła ani cytaty, opierając się wyłącznie na swoim autorytecie jako naukowca – i ten autorytet zadziałał, wiele osób uwierzyło mu bez próby weryfikacji danych.
+
+W skrócie: dr hab. Dragan zarzucił nam, że nasz spis objął osoby poniżej 13. roku życia (w prywatnych wiadomościach do nas pisał o „dziesięciolatkach”, ale publicznie uznał, że to chyba zbyt mało dramatyczne i skupił się na „dwulatkach”, a także, że sam sposób prowadzenia spisu jest nieetyczny – ba, opisał nas jako przykład, jak badań nie powinno się prowadzić. Ze względu na to, że przekłamań jest wiele, a dr hab. Dragan często zmieniał zdanie, poniższy tekst będzie długi, więc zaczniemy od krótkiego podsumowania:
+
+ - Niebinarny Spis Powszechny nie obejmował osób poniżej 13. roku życia.
+ - Prowadząc Niebinarny Spis Powszechny, nie złamaliśmy zasad etycznych prowadzenia badań ani tym bardziej obowiązującego prawa.
+ - Dr hab. Dragan powołuje się na nasze wypowiedzi, które nigdy nie padły – więc kłamie.
+ - Dr hab. Dragan opatrzył swój wpis naszym wykresem, sugerując, że nie da się z niego odczytać wieku osób respondenckich, świadomie manipulując obrazkiem – na dowód zamieszczamy własny screen, z którego wynika, że wiek najmłodszych osób respondenckich jest podany na wykresie
+ - Przed publikacją swojego wpisu, dr hab. Dragan próbował przez cały dzień wymusić na nas usunięcie części danych, a na publikację swojego tekstu zdecydował się dopiero wtedy, kiedy przedstawiłośmy mu merytoryczne kontrargumenty pokazujące, że jest w błędzie.
+ - Wielokrotnie pytany o źródła, na podstawie których dr hab. Dragan twierdzi, że postępujemy nieetycznie, odmawiał ich podania, wyśmiewał nas i twierdził, że skoro jest profesorem i zajmuje się badaniami społecznymi od kilkudziesięciu lat, nie ma obowiązku podawać źródeł.
+ - Kiedy wreszcie po wielu godzinach dr hab. Dragan podał nam źródła, okazało się, że niemal wszystkie przeczą jego słowom; jedynym źródłem potwierdzającym je był Czerwony Krzyż. Zacytowałośmy argumenty z pozostałych publikacji drowi hab. Draganowi, ale ten je zignorował.
+ - Już po publikacji swojego tekstu dr hab. Dragan świadomie utrudniał nam udział w dyskusji i banował osoby wykazujące, że nie ma racji.
+
+Czy popełniłośmy w Niebinarnym Spisie Powszechnym błędy? Owszem, w jednym z wykresów zabrakło liczby, od której zaczyna się oś X, przez co dr hab. Dragan mylnie uznał, że zero z osi Y dotyczy obu osi. Skorzystałyśmy z wykresów generowanych dynamicznie przez zewnętrzną bibliotekę i nie zwróciłośmy uwagi, że by oś X zaczynała się od wartości innej niż zero, trzeba ręcznie zmodyfikować kod. Mimo tego wartości na wykresie wyświetlały się poprawnie, więc dr hab. Dragan doskonale wiedział, że najmłodszą grupą respondencką są osoby w wieku 13 lat. Co więcej, gdyby nie odczytał tego z wykresu, dysponował tą wiedzą po rozmowie z nami – gdy zarzucił nam, że uwzględniamy w badaniach osoby w wieku dziesięciu lat, wyjaśniłośmy mu, że jest w błędzie.
+
+Innymi słowy – jeden błąd techniczny w jednym z wykresów dr hab. Dragan sprowadził do tezy: [„Z cyklu o tym, jak nie robić badań i nie prezentować ich wyników publicznie”](https://www.facebook.com/share/LZtLvvid2jTYyQxt) – ponieważ tak zatytułował swój wpis. Nawiasem mówiąc, na błąd w wykresie (jako błąd techniczny, a nie skandal wymagający nagłośnienia) zwróciła nam uwagę jeszcze jedna osoba. Błąd został już naprawiony.
+
+„Zaczęło mnie zastanawiać właściwie, na jakiej zasadzie prowadzone jest takie ‘badanie’. Czy ma jakąś radę naukową? Konsultanta naukowego? I czy w końcu pytano rodziców osób niepełnoletnich o zgodę na udział ich dzieci w badaniu?” – rozważa dalej dr hab. Dragan.
+
+Właśnie brak zgody rodziców osób niepełnoletnich był według dra hab. Dragana powodem, dla którego nazwał nasz spis „nieetycznym” – wielokrotnie powtarzając te słowa.
+
+Na początku niczego nie wyjaśniał, po prostu informował:
+
+> „Nie chcę Wam psuć nastroju, ale muszę. Rozumiem, że macie zgodę rodziców osób poniżej 18 roku życia na wzięcie udziału w badaniu? Dlaczego traktujecie odpowiedzi osób, które zaznaczyły wiek poniżej 10 roku życia (tak wynika z wykresu) za wiarygodne? (…) Proponuję wycofać post i zmienić sposób prezentacji danych na taki, w których nie ma osób poniżej 18 roku życia”. „Co do badania osób poniżej 18 roku życia – nieważne jest co uważacie na ten temat - nieetyczne jest badanie osób poniżej 18 roku życia. Gdyby Wasze badanie przeszło przez jakąkolwiek komisję etyczną (rozumiem, że nie przeszło) to zwrócono by Wam na to uwagę”.
+
+„Jeżeli robicie badania, to nie możecie nie pytać rodziców osób poniżej 18 roku życia o zgodę na udział w badaniu. To jest nieetyczne”, „Nie można robić badań na osobach poniżej 18. roku życia bez zgody rodziców i już”, „To badanie nie spełnia podstawowych zasad etycznych”. Zapytany o źródła, odmawiał ich podania: „[imię] jestem profesorem psychologii i zajmuję się badaniami społecznymi od kilkudziesięciu lat. Możesz albo przyjąć moją opinię albo ją odrzucić. Na pewno nie mam zamiaru podawać Ci żadnych źródeł. Nastawienie konfrontacyjne nie jest dobrym sposobem rozmawiania”, „Są pewne rzeczy które nie wymagają podawania źródeł ani dyskutowania. Tak jak nie dyskutuje się o tym po czyjej stronie stawać w przypadku napastowania seksualnego, tak nie dyskutuje się praw rodziców i dzieci w kwestii badań naukowych. To proste”, „To jest kwestia pewnych standardów które ignorujecie”, „Naprawdę chcecie bym Was publicznie ośmieszył? Nie sądzę”, „[imię], to jest wiedza, powszechnie dostępna. Wystarczy samemu poszukać. Nie jestem No namem z netu, tylko osobą która się tym zajmuje. Też to tłumaczę, od dłuższej chwili. To, że o czymś nie wiesz nie oznacza że to nie istnieje” – co więcej, mimo rozpoczętej już wcześniej rozmowy z osobami tworzącymi Spis, kierował te wiadomości do osoby z kolektywu, która podkreślała, że nie zajmowała się spisem i że dr hab. Dragan powinien rozmawiać z kimś innym, a ona może jedynie przekazać konkretne źródła.
+
+W końcu dr hab. Dragan wysłał konkretne linki: „Bardzo proszę o zapoznanie się ze zbiorem zasad prowadzenia badań na dzieciach (różne organizacje, różne dziedziny wiedzy). (…) Wszędzie tam znajdziecie zasadę pytania o zgodę rodziców małoletniego”.
+
+Nie wiemy, czy dr hab. Dragan nie przeczytał materiałów, które nadesłał, czytał je w przeszłości i zapomniał treści, czy też po prostu miał nadzieję, że my ich nie przeczytamy, uginając się przed autorytetem. Okazało się jednak, że przytoczone źródła (poza jednym) zaprzeczają jego tezie. Zacytowałośmy to w odpowiedziach. Poniżej prezentujemy zarówno linki podane przez dra hab. Dragana, jak i naszą odpowiedź:
+
+ - [Society for Research in Child Development](https://www.srcd.org/about-us/ethical-principles-and-standards-developmental-scientists)
+ - [UNICEF](https://www.unicef.org/media/54796/file)
+ - [British Educational Research Association](https://study.sagepub.com/sites/default/files/bera_ethical_guidelines_2018_4th_ed.pdf)
+ - [Czerwony Krzyż/Półksiężyc](https://www.ifrc.org/sites/default/files/2021-11/Guidelines-for-Ethical-Evaluations-and-Research-with-Children.pdf)
+ - [Ethical Research Involving Children (ERIC)](https://childethics.com/informed-consent/)
+
+> „Tak, gdybyśmy robiły te badania dla jakiegoś uniwersytetu czy unicefu, to musiałobyśmy przestrzegać ich zasad – ale robimy je niezależnie, i przestrzegamy przy tym prawa powszechnego.
+> 
+> Wśród podlinkowanych organizacji jedynie Czerwony Krzyż (nic dziwnego, organizacja religijna<sup>*</sup>) wymaga zgody, podczas gdy pozostałe ją zalecają, wprost pozostawiając przestrzeń na wyjątki:
+> 
+> - ‘written documentation of asscent and parent/guardian permission is not required when […] identification would risk a participant’s […] safety’
+> - ‘researchers may make different decisions as they deem appropriate’
+> - ‘children who are capable of forming their own views should be granted to express those views freely in all matters affecting them’
+> - ‘valid arguments for not gaining parental consent might include the risk of suppression of children's information’
+> 
+> Jesteśmy osobami queerowymi wychowanymi w Polsce – z pierwszej ręki znamy ryzyka związane z coming outem i nie zamierzamy narażać na nie młodych osób niebinarnych tylko dlatego, że chcą się podzielić się swoimi opiniami – do czego mają prawo. wymaganie pełnoletności nie tylko odbierałoby im podmiotowość, ale też malowałoby niebinarność jako coś z natury niebezpiecznego przed czym młodzież musi być chroniona, a jako bonus zapewne sprawiłoby, że osoby nieletnie zwyczajnie by kłamały w pytaniu o wiek, psując dane. ankieta nie zagłębia się w sytuacje traumatyczne, nie prezentuje informacji, które nie są ogólnodostępne w innych częściach strony, nie zbiera danych osobowych… w skrócie, nie jesteśmy w stanie znaleźć sposobu, w jaki spis miałby szkodzić młodym osobom – natomiast każda z alternatyw by im wprost szkodziła. (…)”
+
+<sup>* okazuje się, że mimo używania symboliki religijnej, MCK jest, przynajmniej nominalnie, organizacją neutralną</sup>
+
+Niestety, dr hab. Dragan skonfrontowany z cytatami z wybranych przez niego publikacji nie potrafił przyznać się do błędu i kontynuował:
+
+> „(…) Dla mnie pytanie osób niepełnoletnich o kwestie wrażliwe społecznie jest problematyczne i podejrzewam, że nie jestem w tej sprawie odosobniony. Wątpliwości, o których piszecie nie powinny być rozstrzygane przez badacza samodzielnie. Po to są komisje etyczne by tego rodzaju dylematy pomóc rozstrzygać. Nie można ich rozwiązywać według własnego rozeznania, bo tak nam jest wygodnie. Dla mnie to co robicie jest postępowaniem nieetycznym i krzywdzącym prawa osób badanych. Rozumiem, że nie zamierzacie dokonywać żadnych zmian. Bardzo to jest przykre. I kompletnie nieodpowiedzialne”.
+
+Kiedy zabrakło poparcia w opiniach organizacji, dr hab. Dragan wrócił do kierowania się własną opinią. Wysunął też tezę, że nie mogłośmy samodzielnie podjąć decyzji o niepytaniu o zgodę rodziców – choć również w przytoczonych przez niego materiałach widniała informacja, że jak najbardziej możemy.
+
+> „Ostatnie pytanie [o uzyskanie zgody rodziców] zadałem Kolektywowi w wiadomości prywatnej. Czego się dowiedziałem? Nie pytano o zgody. Osoby badające na początku nie miały świadomości istnienia standardów w tym zakresie. Po tym, jak przedstawiłem przykładowe wytyczne różnych organizacji czy towarzystw naukowych, usiłowano mnie przekonywać, że:
+> a) ich to nie dotyczy, bo nie są żadną organizacją naukową, nie działają na rzecz uniwersytetu etc.;
+> b) mogą sobie swobodnie stosować tę zasadę, uznając, że nie ma takiej konieczności (niektóre wytyczne pozostawiają taką możliwość w tzw. ‘uzasadnionych przypadkach’)”
+
+Sformułowanie, że nie miałośmy świadomości istnienia standardów jest wprost kłamstwem. Jest to teza dra hab. Dragana nie mająca żadnego pokrycia w rzeczywistości – to, że informowałośmy go, że nie łamiemy norm, nie znaczy, że nie znałośmy norm. To oznacza, że znałośmy te normy i wiedziałośmy, że nie robimy nic złego.
+
+Nie poinformowałośmy także, że normy nas nie dotyczą, ponieważ nie jesteśmy organizacją naukową – poinformowałośmy, że nie dotyczą nas normy WEWNĘTRZNE konkretnej organizacji, więc korzystamy z norm OGÓLNYCH. To druga, paskudna manipulacja.
+
+Wreszcie, choć dr hab. Dragan zauważa, że jak najbardziej istnieją uzasadnione przypadki, kiedy o zgodę pytać nie trzeba, arbitralnie uznaje, że przypadek Niebinarnego Spisu Powszechnego takim przypadkiem nie był. „Argument b) jest dramatyczny – odsłania pokłady niewiedzy osób podejmujących się wykonania tego badania”, peroruje dr hab. Dragan, nie mogąc przyjąć do wiadomości, że nie jest arbitrem elegantiarum we wszystkich możliwych sprawach na świecie. Innymi słowy – choć wie, że merytorycznie miałośmy rację, zagrzebuje ten fakt w hiperbolach, by odwrócić uwagę osób czytających.
+
+Warto zauważyć, że nigdzie nie przyznał, że jedyną organizacją potwierdzającą jego opinię jest Czerwony Krzyż ani nigdzie nie przytoczył konkretnych cytatów, na które się powołałośmy. Ba, nie przytoczył nawet linków do publikacji, by osoby zapoznające się z jego tekstem nie mogły samodzielnie zweryfikować informacji.
+
+Podsumujmy, czego oczekuje od nas dr hab. Dragan – chciałby narazić queerową młodzież na przymusowy coming out przed queerfobicznymi rodzicami, by ci wyrazili zgodę (wątpliwą) na udział w badaniu dotyczącym… języka. Nie przemocy, nie traum, nie tematów potencjalnie triggerujących. To badanie na temat języka, którego queerowa młodzież używa na co dzień.
+
+Wymuszenie coming outu jest nieetyczne samo w sobie i może być przyczyną traum. Wymuszenie coming outu wśród queerowej młodzieży jest jeszcze bardziej nieetyczne, ponieważ naraża ją na przemoc ze strony queerfobicznych rodziców. Jak czytamy w badaniu „Sytuacja społeczna osób LGBTA. Raport za lata 2019-2020”, aż 52,3% matek i 59,6% ojców nie akceptuje w pełni swoich transpłciowych dzieci ([Winiewski i Świder 2021](https://rownowazni.uw.edu.pl/wp-content/uploads/sites/105/2022/07/Sytuacja-spoleczna-osob-LGBTA-w-PL-CBU-1.pdf): 52)
+
+Czy mogłobyśmy zrezygnować z badania języka queerowej młodzieży? Teoretycznie – bez problemu. Oznaczałoby to jednak odebranie queerowej młodzieży głosu oraz podmiotowości, czemu się sprzeciwiamy. W dodatku część młodych osób queerowych mogłaby uznać, że w takim razie skłamie w sprawie wieku, wpisując, że ma 18 lat, co zafałszowałoby wyniki. A wszystko wyłącznie dlatego, że dr hab. Dragan nie potrafił przyznać, że był w błędzie i wewnętrzne wytyczne uniwersyteckie i swoją własną praktykę pomylił z ogólnymi zasadami prowadzenia badań.
+
+Co jeszcze smutniejsze, sytuacja się na tym nie zakończyła. Osoba członkowska naszego kolektywu odniosła się do tekstu dra hab. Dragana: „Niestety szanowny pan profesor najwyraźniej nadal nie jest w stanie wyjaśnić, co jest "nieetycznego" w uznawaniu że osoby między 13 a 18 r.ż. to ludzie i że mogą samodzielnie zdecydować o braniu udziału w ankiecie w internecie. Ze swojej strony mogę jedynie polecić bliższe przyglądanie się treściom, które się krytykuje – bo może to nie jest widoczne na pierwszy rzut oka, ale nie, wartości na osi poziomej na poniższym wykresie nie zaczynają się od zera”.
+
+Jak zareagował dr hab. Dragan? Natychmiast zbanował tę osobę, żeby nie mogła brać udziały w dyskusji. Co ciekawe – gdy inna z dyskutantek zwróciła mu uwagę, że to nieetyczne, że osoby członkowskie kolektywu nie mogą się wypowiedzieć – oznajmił, że to nieprawda, ponieważ zbanowana została tylko jedna osoba (teoretycznie owszem, praktycznie z powodu ustawień komentarzy tylko dla znajomych, w tamtym momencie tylko jedna z osób członkowskich nadal miała możliwość komentowania wpisu). Dr hab. Dragan zbanował także tę dyskutantkę, ukrył jej komentarze oraz… usunął ze znajomych jedyną osobę członkowską kolektywu, by też nie mogła się odnieść – trudno nam to postrzegać inaczej niż cenzurę prewencyjną. Choćbyśmy chciały zgodzić się z wnioskami dra hab. Dragana, nie miałośmy takiej możliwości. Nie miałośmy też żadnych szans obrony naszego dobrego imienia ani polemiki – komentarze niezgadzające się z drem hab. Draganem zniknęły z dyskusji, zostały tylko te oklaskujące go. W końcu dr hab. Dragan ukrył post jako widoczny tylko dla znajomych – co nie zmienia faktu, że zdążył już wyrządzić szkody i wprowadzić opinię publiczną w błąd. Ukrycie przed nami posta sprawia, że kłamstwa na nasz temat nadal są szerzone z pozycji autorytetu, a my nie mamy możliwości odniesienia się do nich.
+
+Sytuacja jest przerażająco smutna; dr hab. Dragan jest m.in. pracownikiem Instytutu Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz członkiem Komitetu Psychologii Polskiej Akademii Nauk. Po osobach przedstawicielskich takich instytucji oczekiwałobyśmy wyższych standardów dyskusji i polemiki.
+
+Gorzką pigułką jest też fakt, że z początku dr hab. Dragan twierdził, że kieruje do nas swoje „rady” z troski, by uchronić nas przed potencjalnymi atakami i manipulacjami ze strony prawicy. Jak się jednak okazało, atak nastąpił właśnie z jego strony, ponieważ zareagowałośmy merytoryczną dyskusją zamiast oklasków wobec autorytetu.
+
+Wyżej, pisząc o rodzicach nieakceptujących swoich transpłciowych dzieci, przywołujemy zrealizowane przez Centrum Badań nad Uprzedzeniami UW badanie nt. sytuacji społecznej osób LGBTA w Polsce. O CBU wspomina w swoim poście również dr hab. Dragan, pisząc, że tam nad etyką „czuwa profesjonalny zespół badaczy” i przeciwstawiając CBU naszej działalności. Co ciekawe, udostępniony przez CBU elektroniczny kwestionariusz… również mogły wypełniać osoby od 13. roku życia. Czy chodzi więc faktycznie o (absurdalne przecież!) przekonanie, że umożliwienie młodym osobom trans wypowiedzenia się na temat języka jest w jakiś sposób „nieetyczne” lub krzywdzące, czy raczej o to, że dzieje się to w ramach oddolnej inicjatywy, za którą nie stoi żadna instytucja naukowa? Jesteśmy otwarte na merytoryczną krytykę, ale argumenty w rodzaju „jestem profesorem psychologii i [...] [n]a pewno nie mam zamiaru podawać Ci żadnych źródeł” mające za zadanie usadzić osoby bez tytułów naukowych do niej nie należą.
+
+Sprawiło nam ogromną przykrość, że zamiast móc cieszyć się wynikami największego badania polskiej społeczności niebinarnej, musimy zajmować się odbieraniem ataków – jak już podkreśliłośmy, ze strony osoby uchodzącej za sojusznika osób transpłciowych. Jest to tym bardziej szokujące, że atak dra hab. Dragana na nas jest nie tylko bezpodstawny, ale też nastąpił w momencie, gdy przedstawiciele skrajnej prawicy w wyjątkowo paskudny sposób atakują społeczność osób transpłciowych. Wydawałoby się, że obowiązkiem osób sojuszniczych jest w takiej sytuacji odkłamywać ich manipulacje, zamiast stosować własne.
+
+Tekst wyjaśniający sytuację liczy ponad 20 tysięcy znaków – to pokazuje, jak łatwo rzucić fałszywe oskarżenia i jak wiele pracy wymaga odkłamywanie ich. Co więcej, jest to praca emocjonalna, do której zwyczajnie nie powinnośmy zostać zmuszone, a już na pewno nie ze strony rzekomego sojusznika.
+
+Jeśli udało Wam się zapoznać z całością, dziękujemy za poświęcony czas i cierpliwość. Jednocześnie zwracamy się do społeczności osób transpłciowych oraz osób sojuszniczych z apelem – udostępnijcie ten tekst możliwie szeroko. Nie mamy możliwości bronić się tam, gdzie oskarża nas dr hab. Dragan, więc naszą jedyną szansą obrony jest dotrzeć do osób, które wcześniej uwierzyły tamtej publikacji.
+
+– Kolektyw „Rada Języka Neutralnego”
+
+---
+
+Screenshoty:
+
+Wiadomości prywatne z fp kolektywu:
+
+{gallery={
+   "/img-local/blog/dragan/dm-1.png": "",
+   "/img-local/blog/dragan/dm-2.png": "",
+   "/img-local/blog/dragan/dm-3.png": "",
+   "/img-local/blog/dragan/dm-4.png": "",
+   "/img-local/blog/dragan/dm-5.png": "",
+   "/img-local/blog/dragan/dm-6.png": "",
+   "/img-local/blog/dragan/dm-7.png": "",
+   "/img-local/blog/dragan/dm-8.png": "",
+}}
+
+Wiadomości prywatne z osobą członkowską:
+
+{gallery={
+    "/img-local/blog/dragan/dm-tess-1.jpg": "",
+    "/img-local/blog/dragan/dm-tess-2.jpg": "",
+    "/img-local/blog/dragan/dm-tess-3.jpg": "",
+    "/img-local/blog/dragan/dm-tess-4.jpg": "",
+    "/img-local/blog/dragan/dm-tess-5.jpg": "",
+    "/img-local/blog/dragan/dm-tess-6.jpg": "",
+    "/img-local/blog/dragan/dm-tess-7.jpg": "",
+    "/img-local/blog/dragan/dm-tess-8.jpg": "",
+    "/img-local/blog/dragan/dm-tess-9.jpg": "",
+}}
+
+Post z kwietnia 2023:
+
+{gallery={
+    "/img-local/blog/dragan/post-1.png": "",
+    "/img-local/blog/dragan/post-2.png": "",
+}}
+
+Komentarze z lutego 2024:
+
+{gallery={
+    "/img-local/blog/dragan/aftermath-1.png": "",
+    "/img-local/blog/dragan/aftermath-2.png": "",
+}}

locale/pl/blog/łosie-masowej-zagłady.md

@@ -152,55 +152,15 @@ a jeśli chcecie wesprzeć Tess po męczących przejściach, zajrzyjcie [tutaj](
 
 ---
 
-<div class="row columnist-wall">
-    <div class="col-6 col-lg-4 columnist-column mb-3">
-        <a href="/img-local/blog/drukarz-0.png" target="_blank" rel="noopener">
-            <img src="/img-local/blog/drukarz-0.png" alt="Pytanie w sprawie zamówienia - sztywny transparent | Anna Tess Gołębiowska-Kmieciak | do: biuro Dzień dobry, | nazywam się Anna Tess Gołębiowska, zależy mi na wydruku (najlepiej dwustronnym) w formacie A2 na materiale sztywnym i trwałym, a jednocześnie jak najlżejszym, żeby nadawał się na transparent niesiony przez jedną osobę na marszach. Ideałem byłaby sztywność mniej więcej kartonu i trwałość bannera. Myślę o druku na cienkiej płycie PCV, ale może Państwo poleciliby mi coś lepszego. Od razu mam pytanie, jak wyglądałaby wycena. | Drugie pytanie - czy byłaby szansa na wykonanie w krótkim czasie, tak żebym mogła odebrać wydruk w piątek wieczorem. | Będę wdzięczna za odpowiedź. | Pozdrawiam serdecznie | Anna Tess Gołębiowska"/>
-        </a>
-    </div>
-    <div class="col-6 col-lg-4 columnist-column mb-3">
-        <a href="/img-local/blog/drukarz-1.png" target="_blank" rel="noopener">
-            <img src="/img-local/blog/drukarz-1.png" alt="[zamazane dane] | do: mnie | Dzień dobry, | Idealnym materiałem spełniającym wymienione kryteria jest płyta z polipropylenu kanalikowego. Jest to materiał o wytrzymałości porównywalnej do PCV, a jednocześnie bardzo lekki. Grubość 5mm. Jest podatny na oddziaływanie ciepła, ale nie byłoby to problemem, bo jako transparent nie będzie wystawiony na działanie np. promieni słonecznych 24/7. | Opcje wykonania to sama płyta w cenie [zamazana wycena] netto lub płyta z dodatkowym zabezpieczeniem nadruku laminatem z filtrem UV w cenie [zamazana wycena] netto. | Do cen należy doliczyć 23% podatku VAT. | Wykonanie na piątek po południu jest możliwe, jednak projekt musi być dostarczony i zaakceptowany najpóźniej do jutra do 12:00. | Informacyjnie nadmienię, że drukuję przede wszystkim materiały promocyjno-reklamowe, niekoniecznie „marszowe”. Być może będziemy mieć podobne gusta, być może nie. | [zamazany podpis]"/>
-        </a>
-    </div>
-    <div class="col-6 col-lg-4 columnist-column mb-3">
-        <a href="/img-local/blog/drukarz-2.png" target="_blank" rel="noopener">
-            <img src="/img-local/blog/drukarz-2.png" alt="Anna Tess Gołębiowska-Kmieciak | do: biuro | Dzień dobry, | dziękuję za odpowiedź i wycenę. Obawiam się, że nie rozumiem ostatniego akapitu. Czy mógłby mi Pan wyjaśnić, jaki znaczenie ma Pana gust w wykonaniu tego zlecenia? | Pozdrawiam serdecznie | Anna Tess Gołębiowska"/>
-        </a>
-    </div>
-    <div class="col-6 col-lg-4 columnist-column mb-3">
-        <a href="/img-local/blog/drukarz-3.png" target="_blank" rel="noopener">
-            <img src="/img-local/blog/drukarz-3.png" alt="[zamazane dane] | do: mnie | Witam ponownie, | transparenty z założenia mają jakiś przekaz, jakąś treść. Jeżeli będzie neutralna i oczywiście zaakceptuje Pani wycenę, to przystąpimy do realizacji."/>
-        </a>
-    </div>
-    <div class="col-6 col-lg-4 columnist-column mb-3">
-        <a href="/img-local/blog/drukarz-4.png" target="_blank" rel="noopener">
-            <img src="/img-local/blog/drukarz-4.png" alt="Anna Tess Gołębiowska-Kmieciak | do: biuro | Obawiam się, że nadal nie rozumiem, jakie ma to znaczenie, ale proszę, przesyłam obie strony grafiki. | Jeden załącznik * Przeskanowane przez Gmaila | transparent.zip"/>
-        </a>
-    </div>
-    <div class="col-6 col-lg-4 columnist-column mb-3">
-        <a href="/img-local/blog/drukarz-5.png" target="_blank" rel="noopener">
-            <img src="/img-local/blog/drukarz-5.png" alt="[zamazane dane] | do: mnie | Witam ponownie, | Dopiero teraz miałem możliwość otwarcia załącznika. | Niestety tego się obawiałem. Pani nie rozumie, ale już wyjaśniam – zwyczajnie nie realizuję zleceń materiałów, które uznam za skrajnie lewicowe."/>
-        </a>
-    </div>
-    <div class="col-6 col-lg-4 columnist-column mb-3">
-        <a href="/img-local/blog/drukarz-6.png" target="_blank" rel="noopener">
-            <img src="/img-local/blog/drukarz-6.png" alt="Anna Tess Gołębiowska-Kmieciak | do: biuro | Z przyjemnością dowiem się, co uważa Pan za skrajnie lewicowe na załączonych grafikach 🙂 | Oraz zdaje się, że zapomniał Pan wspomnieć na swojej stronie, że Pana działalność jest dyskryminująca. | Z ciekawości: naprawdę uważa Pan, że uwierzę, że nie miał Pan czasu odpisać i zwlekał zupełnie przypadkiem tak długo, by zablokować nas z szukaniem niedyskryminującej firmy? | Serdecznie dziękuję za szczerość, te screeny będą bardzo pouczające 🙂"/>
-        </a>
-    </div>
-    <div class="col-6 col-lg-4 columnist-column mb-3">
-        <a href="/img-local/blog/drukarz-7.png" target="_blank" rel="noopener">
-            <img src="/img-local/blog/drukarz-7.png" alt="[zamazane dane] | do: mnie | Dzień dobry, | uprzejmie informuję, że w naszym kraju obowiązuje pełna wolność poglądów i przekonań. Pani uwagi wskazują, że nie nie szanuje Pani tych zasad, co jest przejawem totalitaryzmu. | Proszę uprzejmie zachować sobie swoje uwagi dla siebie, gdyż narusza Pani polskie prawo w tym zakresie (Art. 121 kodeksu karnego)!!! | Ostrzegam, że wszelkie próby siania nienawiści spotkają się ze stanowczą reakcją! | [zamazany podpis]"/>
-        </a>
-    </div>
-    <div class="col-6 col-lg-4 columnist-column mb-3">
-        <a href="/img-local/blog/drukarz-8.png" target="_blank" rel="noopener">
-            <img src="/img-local/blog/drukarz-8.png" alt="Anna Tess Gołębiowska-Kmieciak | do: [zamazane dane] | Czy zaktualizował już Pan stronę internetową i poinformował, że dyskryminuje osoby o poglądach innych niż Pańskie, czy nadal zamierza Pan z premedytacją marnować czas osób zainteresowanych usługami drukarkami, nie opowieściami o Pana poglądach?"/>
-        </a>
-    </div>
-    <div class="col-6 col-lg-4 columnist-column mb-3">
-        <a href="/img-local/blog/drukarz-9.png" target="_blank" rel="noopener">
-            <img src="/img-local/blog/drukarz-9.png" alt="[zamazane dane] | do: mnie | Przepraszam uprzejmie, co to ma znaczyć? | O tym, co ma być na stronie decyduje właściciel... | Pani może decydować o swojej stronie, a ja o swojej i na tym zakończmy dyskusję. | [zamazany podpis]"/>
-        </a>
-    </div>
-</div>
+{gallery={
+    "/img-local/blog/drukarz-0.png": "Pytanie w sprawie zamówienia - sztywny transparent | Anna Tess Gołębiowska-Kmieciak | do: biuro Dzień dobry, | nazywam się Anna Tess Gołębiowska, zależy mi na wydruku (najlepiej dwustronnym) w formacie A2 na materiale sztywnym i trwałym, a jednocześnie jak najlżejszym, żeby nadawał się na transparent niesiony przez jedną osobę na marszach. Ideałem byłaby sztywność mniej więcej kartonu i trwałość bannera. Myślę o druku na cienkiej płycie PCV, ale może Państwo poleciliby mi coś lepszego. Od razu mam pytanie, jak wyglądałaby wycena. | Drugie pytanie - czy byłaby szansa na wykonanie w krótkim czasie, tak żebym mogła odebrać wydruk w piątek wieczorem. | Będę wdzięczna za odpowiedź. | Pozdrawiam serdecznie | Anna Tess Gołębiowska",
+    "/img-local/blog/drukarz-1.png": "[zamazane dane] | do: mnie | Dzień dobry, | Idealnym materiałem spełniającym wymienione kryteria jest płyta z polipropylenu kanalikowego. Jest to materiał o wytrzymałości porównywalnej do PCV, a jednocześnie bardzo lekki. Grubość 5mm. Jest podatny na oddziaływanie ciepła, ale nie byłoby to problemem, bo jako transparent nie będzie wystawiony na działanie np. promieni słonecznych 24/7. | Opcje wykonania to sama płyta w cenie [zamazana wycena] netto lub płyta z dodatkowym zabezpieczeniem nadruku laminatem z filtrem UV w cenie [zamazana wycena] netto. | Do cen należy doliczyć 23% podatku VAT. | Wykonanie na piątek po południu jest możliwe, jednak projekt musi być dostarczony i zaakceptowany najpóźniej do jutra do 12:00. | Informacyjnie nadmienię, że drukuję przede wszystkim materiały promocyjno-reklamowe, niekoniecznie „marszowe”. Być może będziemy mieć podobne gusta, być może nie. | [zamazany podpis]",
+    "/img-local/blog/drukarz-2.png": "Anna Tess Gołębiowska-Kmieciak | do: biuro | Dzień dobry, | dziękuję za odpowiedź i wycenę. Obawiam się, że nie rozumiem ostatniego akapitu. Czy mógłby mi Pan wyjaśnić, jaki znaczenie ma Pana gust w wykonaniu tego zlecenia? | Pozdrawiam serdecznie | Anna Tess Gołębiowska",
+    "/img-local/blog/drukarz-3.png": "[zamazane dane] | do: mnie | Witam ponownie, | transparenty z założenia mają jakiś przekaz, jakąś treść. Jeżeli będzie neutralna i oczywiście zaakceptuje Pani wycenę, to przystąpimy do realizacji.",
+    "/img-local/blog/drukarz-4.png": "Anna Tess Gołębiowska-Kmieciak | do: biuro | Obawiam się, że nadal nie rozumiem, jakie ma to znaczenie, ale proszę, przesyłam obie strony grafiki. | Jeden załącznik * Przeskanowane przez Gmaila | transparent.zip",
+    "/img-local/blog/drukarz-5.png": "[zamazane dane] | do: mnie | Witam ponownie, | Dopiero teraz miałem możliwość otwarcia załącznika. | Niestety tego się obawiałem. Pani nie rozumie, ale już wyjaśniam – zwyczajnie nie realizuję zleceń materiałów, które uznam za skrajnie lewicowe.",
+    "/img-local/blog/drukarz-6.png": "Anna Tess Gołębiowska-Kmieciak | do: biuro | Z przyjemnością dowiem się, co uważa Pan za skrajnie lewicowe na załączonych grafikach 🙂 | Oraz zdaje się, że zapomniał Pan wspomnieć na swojej stronie, że Pana działalność jest dyskryminująca. | Z ciekawości: naprawdę uważa Pan, że uwierzę, że nie miał Pan czasu odpisać i zwlekał zupełnie przypadkiem tak długo, by zablokować nas z szukaniem niedyskryminującej firmy? | Serdecznie dziękuję za szczerość, te screeny będą bardzo pouczające 🙂",
+    "/img-local/blog/drukarz-7.png": "[zamazane dane] | do: mnie | Dzień dobry, | uprzejmie informuję, że w naszym kraju obowiązuje pełna wolność poglądów i przekonań. Pani uwagi wskazują, że nie nie szanuje Pani tych zasad, co jest przejawem totalitaryzmu. | Proszę uprzejmie zachować sobie swoje uwagi dla siebie, gdyż narusza Pani polskie prawo w tym zakresie (Art. 121 kodeksu karnego)!!! | Ostrzegam, że wszelkie próby siania nienawiści spotkają się ze stanowczą reakcją! | [zamazany podpis]",
+    "/img-local/blog/drukarz-8.png": "Anna Tess Gołębiowska-Kmieciak | do: [zamazane dane] | Czy zaktualizował już Pan stronę internetową i poinformował, że dyskryminuje osoby o poglądach innych niż Pańskie, czy nadal zamierza Pan z premedytacją marnować czas osób zainteresowanych usługami drukarkami, nie opowieściami o Pana poglądach?",
+    "/img-local/blog/drukarz-9.png": "[zamazane dane] | do: mnie | Przepraszam uprzejmie, co to ma znaczyć? | O tym, co ma być na stronie decyduje właściciel... | Pani może decydować o swojej stronie, a ja o swojej i na tym zakończmy dyskusję. | [zamazany podpis]",
+}}

src/parseMarkdown.js

@@ -97,56 +97,65 @@ const generateToC = (content, translator) => (_) => {
     `;
 };
 
+const generateGallery = (_, itemsString) => {
+    const items = JSON.parse(`{${itemsString.replace(/"/g, '"').replace(/,\s*$/, '')}}`);
+
+    const cells = Object.entries(items).map(([src, alt]) => `
+        <div class="col-6 col-lg-4 columnist-column mb-3">
+            <a href="${src}" target="_blank" rel="noopener">
+                <img src="${src}" alt="${alt}"/>
+            </a>
+        </div>
+    `);
+
+    return `<div class="row columnist-wall--disabled">${cells.join('')}</div>`;
+};
+
 export default async function parseMarkdown(markdown, translator) {
-    try {
-        let content = `<div>${
-            markdown
-                .replace(/<table>/g, '<div class="table-responsive"><table class="table table-striped small">')
-                .replace(/<\/table>/g, '</table></div>')
-                .replace(/<a href="http/g, '<a target="_blank" rel="noopener" href="http')
-                .replace(/<p>{details=(.+?)}<\/p>(.+?)<p>{\/details}<\/p>/gms, '<details class="border mb-3"><summary class="bg-light p-3">$1</summary><div class="border-top p-3 bg-white">$2</div></details>')
-                .replace(/<img (.*?)>/g, (_, attrs) => {
-                    let classNames = 'border';
-                    const m = attrs.match(/alt="\{(.*)\}/);
-                    if (m) {
-                        classNames = m[1];
-                        attrs = attrs.replace(/alt="{(.*)}/, 'alt="');
-                    }
-                    return `<div class="text-center"><img ${attrs} class="${classNames}" loading="lazy"></div>`;
-                })
-                .replace(/{favicon=(.+?)}/g, '<img src="https://$1" alt="Favicon" style="width: 1em; height: 1em;"/>')
-                .replace(/{embed=\/\/(.+?)=(.+?)}/g, '<div style="position: relative;height: 0;padding-bottom: 56.25%;"><iframe src="https://$1" title="$2" allowfullscreen sandbox="allow-same-origin allow-scripts allow-popups" style="position: absolute;top: 0; left: 0;width: 100%;height: 100%;border:0;"></iframe></div>')
-                .replace(/{graph=([^}]+)}/g, '<iframe class="graph" src="$1.html" loading="lazy"></iframe>')
-                .replace(/<p>{census_groups}<\/p>(.+?)<p>{\/census_groups}<\/p>/gms, mainPlusDetails(census_groups, false))
-                .replace(/<p>{census_comparisons}<\/p>(.+?)<p>{\/census_comparisons}<\/p>/gms, mainPlusDetails(census_comparisons, true))
-                .replace(/{json=([^=}]+)=([^=}]+)}/g, fetchJson)
-                .replace(/<h1 id="🏳️🌈-/g, '<h1 id="') // license header
-                .replace(/{wide_table}/g, '<div class="table-wide table-responsive my-5 headers-nowrap">')
-                .replace(/{\/wide_table}/g, '</div>')
-        }</div>`;
+    let content = `<div>${
+        markdown
+            .replace(/<table>/g, '<div class="table-responsive"><table class="table table-striped small">')
+            .replace(/<\/table>/g, '</table></div>')
+            .replace(/<a href="http/g, '<a target="_blank" rel="noopener" href="http')
+            .replace(/<p>{details=(.+?)}<\/p>(.+?)<p>{\/details}<\/p>/gms, '<details class="border mb-3"><summary class="bg-light p-3">$1</summary><div class="border-top p-3 bg-white">$2</div></details>')
+            .replace(/<img (.*?)>/g, (_, attrs) => {
+                let classNames = 'border';
+                const m = attrs.match(/alt="\{(.*)\}/);
+                if (m) {
+                    classNames = m[1];
+                    attrs = attrs.replace(/alt="{(.*)}/, 'alt="');
+                }
+                return `<div class="text-center"><img ${attrs} class="${classNames}" loading="lazy"></div>`;
+            })
+            .replace(/{favicon=(.+?)}/g, '<img src="https://$1" alt="Favicon" style="width: 1em; height: 1em;"/>')
+            .replace(/{embed=\/\/(.+?)=(.+?)}/g, '<div style="position: relative;height: 0;padding-bottom: 56.25%;"><iframe src="https://$1" title="$2" allowfullscreen sandbox="allow-same-origin allow-scripts allow-popups" style="position: absolute;top: 0; left: 0;width: 100%;height: 100%;border:0;"></iframe></div>')
+            .replace(/{graph=([^}]+)}/g, '<iframe class="graph" src="$1.html" loading="lazy"></iframe>')
+            .replace(/<p>{census_groups}<\/p>(.+?)<p>{\/census_groups}<\/p>/gms, mainPlusDetails(census_groups, false))
+            .replace(/<p>{census_comparisons}<\/p>(.+?)<p>{\/census_comparisons}<\/p>/gms, mainPlusDetails(census_comparisons, true))
+            .replace(/{json=([^=}]+)=([^=}]+)}/g, fetchJson)
+            .replace(/<h1 id="🏳️🌈-/g, '<h1 id="') // license header
+            .replace(/{wide_table}/g, '<div class="table-wide table-responsive my-5 headers-nowrap">')
+            .replace(/{\/wide_table}/g, '</div>')
+            .replace(/{gallery={(.*?)}}/gms, generateGallery)
+    }</div>`;
 
-        content = content.replace(/{table_of_contents}/g, generateToC(content, translator));
+    content = content.replace(/{table_of_contents}/g, generateToC(content, translator));
 
-        const titleMatch = content.match('<h1[^>]*>(.+?)</h1>');
-        const title = titleMatch ? titleMatch[1] : null;
-        const imgMatch = content.match('<img src="([^"]+)"[^>]*>');
-        const img = imgMatch ? imgMatch[1] : null;
-        let intro = [];
+    const titleMatch = content.match('<h1[^>]*>(.+?)</h1>');
+    const title = titleMatch ? titleMatch[1] : null;
+    const imgMatch = content.match('<img src="([^"]+)"[^>]*>');
+    const img = imgMatch ? imgMatch[1] : null;
+    let intro = [];
 
-        for (const introMatch of content.matchAll(/<p[^>]*>(.+?)<\/p>/gms)) {
-            const p = introMatch[1].replace(/(<([^>]+)>)/ig, '').replace(/\s+/g, ' ');
-            intro = [...intro, ...p.split(' ')];
-        }
-
-        return {
-            title,
-            img,
-            intro: intro.length ? intro.slice(0, 24).join(' ') : null,
-            content,
-        };
-    } catch {
-        return {
-            content: null,
-        };
+    for (const introMatch of content.matchAll(/<p[^>]*>(.+?)<\/p>/gms)) {
+        const p = introMatch[1].replace(/(<([^>]+)>)/ig, '').replace(/\s+/g, ' ');
+        intro = [...intro, ...p.split(' ')];
     }
+
+    return {
+        title,
+        img,
+        intro: intro.length ? intro.slice(0, 24).join(' ') : null,
+        content,
+    };
 }