[pl][blog] afab/amab

locale/pl/blog/afab-amab.md

@@ -0,0 +1,96 @@
+# Czy określenia AFAB i AMAB są transfobiczne?
+
+<small>2022-04-07 | [@andrea](/@andrea)</small>
+
+![](/img-local/blog/gs-afab.jpg)
+
+Krótka odpowiedź brzmi: nie, ale mogą być _nadużywane_ w sposób, który dzieli, wyklucza i wzmaga dysforię.
+
+Dla analogii: słowo „kobieta” nie jest ani obraźliwe ani transfobiczne,
+ale jeśli opisać nim transpłciowego mężczyznę, to już się takim staje.
+
+Wokół określeń AFAB/AMAB jest sporo niejasności i kontrowersji,
+więc od dłuższego czasu zbierałom się, by na ich temat napisać,
+ale dopiero wczorajsze ogłoszenie Grupy Stonewall o organizacji eventu tylko dla osób AFAB zmotywowało mnie,
+by się wreszcie za to zabrać.
+
+Zacznijmy może od wyjaśnienia, o co w ogóle chodzi. 
+Otóż są to skróty od „assigned female at birth” i „assigned male at birth” – płeć żeńska/męska przypisana przy urodzeniu – 
+a ogólnie o tym znaczniku płci mówi się AGAB („assigned gender …”).
+
+Same w sobie są dość fajne. Kiedy na przykład mówimy o transpłciowym mężczyźnie,
+to zamiast pokracznego zwrotu „urodził się jako dziewczynka”,
+lepiej jest opisać tę sytuację jako „przy urodzeniu przypisano mu płeć żeńską”.
+Dlaczego? Bo nigdy dziewczynką nie był. Osoba lekarska zobaczyła jego genitalia, wpisała „K” w akt urodzenia,
+a rodzice i ogólnie społeczeństwo wychowywali go i traktowali zgodnie z normami społecznymi dotyczącymi kobiet i dziewczynek.
+Co nie oznacza, że kiedykolwiek _naprawdę_ nią był.
+
+Osoby transpłciowe (oczywiście o ile nie są płynnopłciowe itp.) często podkreślają,
+że nigdy nie były innej płci niż są, nigdy nie zmieniły płci – jedynie skorygowały swoje ciało, imię, dokumenty itp.,
+by lepiej pasowały do ich płci. Stąd mówienie o AGAB jest pomocne – AGAB nie jest czyjąś _tożsamością_,
+lecz czymś, co im się _przydarzyło_. Komuś _przypisano_ daną płeć, bez pytania o opinię.
+
+Jakkolwiek jednak podawanie AGABu jest lepsze od takich niepoprawnych określeń,
+to trzeba się zastanowić, czy jest on informacją jakkolwiek potrzebną –  o ile nie szkodliwą.
+Zastanówmy się co to tak w gruncie rzeczy oznacza, jeśli o jakiejś osobie powiemy, że „jest AMABem”.
+Otóż podkreślamy w ten sposób, że… będąc noworodkiem, miała penisa. Yyy… creepy! 🤨
+Zastanów się, ile jest sytuacji, w których powinny cię interesować czyjeś genitalia. Zwłaszcza genitalia noworodka.
+
+Oczywiście implikacje AGABu są zdecydowanie szersze niż tylko dosłowne znaczenie zwrotu – 
+moje podkreślanie tego dosłownego znaczenia ma na celu wyłącznie dobitniejsze podkreślenie przekazu.
+Ale nie można przecież ukryć, że w naszym społeczeństwie czyjś AGAB determinuje w jejgo życiu sporo więcej:
+jakimi zabawkami ma się bawić, jakie są jejmu kupowane przez rodziców ciuchy, do jakich zawodów jest zachęcane,
+jakie role społeczne jest oczekiwane spełniać, itd. itd. Nazywamy to socjalizacją.
+
+I owszem, czasem jest sens mówić o „socjalizacji męskiej” czy „osobach socjalizowanych żeńsko”.
+Są konteksty, kiedy socjalizacja ma znaczenie. Ale należy się zastanowić, czy dany kontekst na pewno jest jednym z nich.
+
+W kontekście medycznym AGAB może być istotny. Gabinet ginekologiczny
+„zachęcający osoby AFAB po 25 roku życia do regularnych badań cytologicznych” na pewno jest bardziej inkluzywny
+niż gdyby zachęcał do tego „kobiety”, zupełnie pomijając transpłciowych mężczyzn i osoby niebinarne posiadające macicę.
+Ale pamiętajmy też, że czasem lepiej mówić konkretniej – każde z nas jest inne,
+każda osoba transpłciowa jest na innym stadium tranzycji, decyduje się na inne zabiegi korekty płci,
+osoby cispłciowe mogą mieć zaburzenia hormonalne sprawiające, że hormonalnie „nie pasują” do swojej płci itp.
+Dana choroba może na przykład nieść podwyższone ryzyko dla osób o wysokim poziomie testosteronu – 
+nie kierujmy w takim razie komunikatów na jej temat do „mężczyzn” ani „osób AMAB”, lecz konkretnie do grupy podwyższonego ryzyka.
+
+Te, i zapewne parę innych kontekstów (np. romantyczne, seksualne, czy związane z analizą dyskryminacji osób
+ze względu na ich płeć przypisaną przy urodzeniu), mogą być jak najbardziej na miejscu – 
+choć w każdym przypadku należy używać ich delikatnie i z rozmysłem.
+
+Natomiast problem pojawia się, kiedy traktuje się AFAB/AMAB jako „woke” wersję binarnego podziału kobiety/mężczyźni.
+Używanie go w ten sposób świadczy o zupełnym braku zrozumienia, o co chodzi w niebinarności, transpłciowości
+i ogólnie pojętej walce z patriarchatem.
+
+Grupa Stonewall ogłosiła organizację eventu, na który zaprasza osoby perfromerskie – ale tylko te AFAB.
+Po oburzeniu społeczności post zniknął (póki co bez komentarza ani przeprosin), więc nie mogę do niego podlinkować.
+Wykluczenie osób AMAB i interpłciowych miało mieć na celu wsparcie osób doświadczających mizoginii.
+Co samo w sobie brzmi jak spoko pomysł – grupy marginalizowane zasługują na bycie choćby na moment w centrum uwagi,
+tak aby choć trochę przeciwdziałać wiekom systemowego wykluczenia.
+Ale podzielenie społeczności osób queerowych ze względu na ich AGAB jest… najłagodniej mówiąc, nietrafionym pomysłem.
+
+![](/img-local/blog/gs-afab2.jpg)
+
+Trans mężczyźni nie chcą, by przypominano im, że są AFAB, a już tym bardziej brać udziału w evencie, gdzie ma to być celebrowane.
+Trans kobietom nie podoba się, że ich doświadczenie mizoginii jest wymazywane.
+Osoby niebinarne mają dość bycia dzielonymi na „AFABy” i „AMABów”.
+(„Jesteś chłopakiem czy dziewczyną?” – „Jestem niebinarne” – „Ale męskie niebinarne czy żeńskie niebinarne?” – yyy… – „Ups, sorry… AFAB czy AMAB?”).
+
+W komentarzach pod postem GS jedyny pozytywny odzew, jaki znalazłom, pojawił się ze strony TERFów –
+zachwyconych, że wreszcie będzie jakiś event „wolny od AMABów”, i cieszących się z wykluczenia transpłciowych kobiet. 
+Także gratulacje, Grupo Stonewall – chcąc walczyć z mizoginią, rozbudziłoście mizoandrię i stanęłoście po jednej stronie z transfobkami.
+
+Zapewne w ogromnej większości przypadków osoby używające tego podziału mają dobre chęci.
+Ale liczy się efekt, nie chęci. Warto skonsultować z zainteresowanymi (w razie czego my doradzimy w takim zakresie 😉)
+Każde ma prawo do błędów i niedopatrzeń, więc wystarczy przeprosić i wyciągnąć wnioski na przyszłość.
+
+Chcesz zorganizować event dla osób, które są marginalizowane ze względu na płeć?
+Może po prostu napisać… „dla marginalizowanych płci”? „dla osób które nie są cismężczyznami”?
+„All But Cis Dudes” (ABCD)?
+
+Czasem opisanie kogoś jako „AFAB” czy „AMAB” jest sensowne. Czasem. Ale poza paroma specyficznymi kontekstami
+płeć przypisana przy urodzeniu powinna być zupełnie bez znaczenia. Możesz być kim tylko chcesz,
+niezależnie od genetycznej loterii i patriarchalnych norm społecznych.
+
+Nigdy nie pozbędziemy się binaryzmu, seksizmu i patriarchatu,
+jeśli podział kobiety/mężczyźni zastąpimy bioesencjalistycznym pseudoprogresywnym podziałem AFAB/AMAB 🙄