(en)(blog) three models

locale/en/blog/three-models.md

@@ -0,0 +1,94 @@
+# Three models of gender
+
+<small>2024-06-16 | [@andrea](/@andrea)</small>
+
+![Illustration of the three models. The first part consists of two boxes, a pink one with a drawing of a vulva and a ♀ symbol, and a blue one with a drawing of a penis and a ♂ symbol. The second part consists of a vertival line going in gradient from pink (marked with ♀) through purplue (marked with ⚧) to blue (marked with ♂). The third part is a purple icon of a raised fist.](/img-local/blog/three-models.png)
+
+<div class="alert alert-warning">
+    <span class="fal fa-exclamation-triangle"></span>
+    <strong>Content warnings:</strong>
+    mentions of genitals, patriarchal oppression, queerphobic slurs and violence
+</div>
+
+Someone has sent us an email recently, asking for a clarification about some definitions from our [dictionary of queer terminology](/terminology).
+And I realised that it's hard to answer their question without addressing the fact that people can't even agree
+on _what gender is_ in the first place.
+
+The reality is, of course, more complex than what I'm about to present, but I still think it might be helpful
+to distinguish three general schools of thought.
+
+## The patriarchy
+
+The patriarchal system of gender is simple and definitive: **gender = genital sex at birth**.
+
+**If you were born with a vulva, you're a woman**.
+You can't change it. You're supposed to be delicate, caring, meek etc., you're supposed to wear dresses, make-up etc.,
+you're supposed to marry one man, be obedient to him, give birth to his children, bring them up,
+cook and clean for the family, and provide other kinds of reproductive labour.
+**If you were born with a penis, you're a man**. You can't change it. You're supposed to be brave, strong, aggressive, decisive etc.,
+you're supposed to wear pants, be interested in cars and sports and whatnot, you're supposed to marry one woman,
+impregnate her, be the head of the household, provide for the family economically.
+And **if you were born with ambivalent genitalia, you need to be “fixed”**.
+If you want to be in a romantic or sexual relationship with someone of the same sex, you need to be shunned and punished and fixed.
+If you don't want to pursue any relationships – or to pursue multiple consenting relationship at once – there's something wrong with you.
+If you don't equate sex with reproduction, you're a slut and should be shamed.
+If you don't equate gender with biological sex, you're a tranny and shouldn't have rights.
+
+Thankfully, thanks to the women's suffrage movement, the feminist movement, queer liberation, and other struggles,
+we observe a slow fall of patriarchy: with growing social acceptance and legal codification of things like
+divorce, abortion, marriage equality, transgender rights etc. But this fight is far from over:
+not only do some geographical areas have it way worse than others, not only do some minoritised groups have it way worse than others,
+but even in supposedly liberal and progressive societies much of the old, patriarchal way of thinking is still present
+in people's minds and biases…
+
+## The gender spectrum
+
+We often hear that catchphrase: “gender is a spectrum”. And there's undeniable truth to it:
+there are men with some feminine traits, women with masculine traits, and there are people whose identity or expression
+lies somewhere between those two patriarchal archetypes.
+Whether such people are accepted and respected for who they are, or rather socially pressured to get closer to their
+designated end of the spectrum, is a constant struggle between the patriarchy and queer liberation.
+
+Personally, I'm not the biggest fan of seeing gender as a spectrum – because [my gender](/terminology#agender) is nowhere on it.
+The spectrum is a useful simplification, but not the whole story. Still, it's a massive step forward from the strict patriarchal binary.
+It's a shift from defining gender purely through biological attributes to a more nuanced view of a multitude of factors,
+to more freedom in defining oneself. **You're a woman if you say you're a woman. You're a man if you say you're a man.
+You are the gender that you say you are.**
+
+Btw, I find it hilariously ironic that even the most hardline conservatives seem to _implicitly_ agree that gender is a spectrum.
+After all, it's hard to argue about who's manlier than other men or to label oneself an “alpha male” or “sigma male”
+without also admitting that it takes more than having had a penis at birth to be a man.
+However unrealistic and harmful their ideal of masculinity and femininity might be,
+their desperate attempts to keep people in patriarchal boxes also prove that the boxes have never been so airtight.
+
+## Beyond gender
+
+[The Gender Accelerationist Manifesto](/blog/gender-accelerationism) defines gender as a system reinforcing
+the division of reproductive labour – in other words: the patriarchy. The authors of the manifesto argue that we should
+**say “no” to gender**. Just don't participate in the system. Do things because _you want to_ do them,
+and not because “you're a woman” or because “that's what men are supposed to do”. Be yourself, not your “gender”.
+
+Gender is made up. While [we can't pretend that it doesn't exist](/blog/does-gender-exist), otherwise we couldn't
+properly address sexual violence, inequalities or attacks on reproductive rights, we can imagine a perfect world
+in which your genitals at birth have as little impact on your body, outfit, love life, sex life, social life or human rights
+as the colour of your eyes. And we can push our world closer and closer towards that ideal.
+
+## Final thoughts
+
+The lines between those three models are very blurry. I can simultaneously admit the influence that the patriarchy has
+on our perception of gender, reject that concept, and also genuinely respect the identities of those, who don't.
+I often find myself defending the spectrum and the multitude of labels, while personally wishing that neither of them was necessary anymore.
+People can be a gender outside of the masculine-feminine spectrum, while acknowledging it exists and not trying to abolish the system.
+Many cultures outside of the Western world actually distinguish(ed) more than two genders,
+but sometimes it's more fluid and permissive, and sometimes it's just a bigger number of boxes that are similarly restrictive.
+
+But despite those complexities, I think it's still a useful distinction to make.
+When someone asks me to define “a woman”, I know there are at least three vastly different ways of looking at it:
+a person born with a vulva; a person that says that she's a woman; a member of a social class controlled by men.
+When someone asks me what gender I am, depending on the situation I might say “none, fuck gender” and have
+a lively discussion on queerness, or I can just say “nonbinary” and move on with my life,
+or I can roll my eyes at the terribly constructed form, make a mental calculation which of the binary options
+I'm more fine with in a given context, and pretend to be a man / a woman for a day.
+
+Basically: most questions about gender, identities and definitions don't have a simple, straight-forward answer;
+we might not like it, but we need to acknowledge that and see each issue in a broader context.

locale/pl/blog/trzy-modele.md

@@ -0,0 +1,94 @@
+# Trzy modele płci
+
+<small>2024-06-16 | [@andrea](/@andrea)</small>
+
+![Ilustracja trzech modeli. Pierwsza część składa się z dwóch pudełek, różowego z rysunkiem sromu i symbolem ♀ oraz niebieskiego z rysunkiem penisa i symbolem ♂. Druga część składa się z pionowej linii przechodzącej w gradiencie od różowego (oznaczonego ♀) przez fioletowy (oznaczonego ⚧) do niebieskiego (oznaczonego ♂). Trzecia część to fioletowa ikona zaciśniętej pięści.](/img-local/blog/three-models.png)
+
+<div class="alert alert-warning">
+    <span class="fal fa-exclamation-triangle"></span>
+    <strong>Ostrzeżenia dotyczące treści:</strong>
+    wspomnienia o genitaliach, patriarchalnej opresji, queerfobicznych obelgach i przemocy
+</div>
+
+Przysłano nam ostatnio nam maila z prośbą o wyjaśnienie niektórych definicji z naszego [słownika terminologii queerowej](/terminologia).
+I zdałom sobie przy tym sprawę, że trudno odpowiedzieć na to pytanie, nie odnosząc się najpierw do faktu,
+że ludzie wciąż nie mogą się dogadać w kwestii tego, _czym właściwie jest płeć_.
+
+Rzeczywistość jest, oczywiście, bardziej skomplikowana niż to, co zamierzam przedstawić, ale uważam,
+że i tak warto rozróżnić trzy ogólne szkoły myślenia.
+
+## Patriarchat
+
+Patriarchalny system płci jest prosty i definitywny: **płeć = płeć genitalna przy urodzeniu**.
+
+**Jeśli urodziłaś się ze sromem, jesteś kobietą**.
+Nie możesz tego zmienić. Powinnaś być delikatna, opiekuńcza, posłuszna itp., powinnaś nosić sukienki, makijaż itp.,
+powinnaś wyjść za mąż za jednego mężczyznę, być mu posłuszna, rodzić jego dzieci, wychowywać je,
+gotować i sprzątać dla rodziny oraz wykonywać inne rodzaje pracy reprodukcyjnej.
+**Jeśli urodziłeś się z penisem, jesteś mężczyzną**. Nie możesz tego zmienić. Powinieneś być odważny, silny, agresywny, zdecydowany itp.,
+powinieneś nosić spodnie, interesować się samochodami, sportem i czym tam jeszcze, powinieneś wyjść za jedną kobietę,
+zapłodnić ją, być głową rodziny, zapewniać jej środki do życia.
+A **jeśli urodziłxś się z ambiwalentnymi genitaliami, trzeba cię „naprawić”**.
+Jeśli chcesz być w romantycznym lub seksualnym związku z osobą tej samej płci, trzeba cię wyśmiać, ukarać, naprawić.
+Jeśli nie chcesz wchodzić w żadne związki – lub chcesz wchodzić w wiele konsensualnych związków jednocześnie – coś jest z tobą nie tak.
+Jeśli nie zrównujesz seksu z reprodukcją, jesteś dziwką i musisz się tego wstydzić.
+Jeśli nie zrównujesz płci społecznej z biologicznymi atrybutami, jesteś trans dziwadłem niezasługującym na prawa.
+
+Na szczęście, dzięki ruchowi sufrażystek, ruchowi feministycznemu, wyzwoleniu queerów i wielu innym walkom,
+obserwujemy powolny upadek patriarchatu: rośnie społeczna akceptacja i prawne uznanie dla takich rzeczy jak
+rozwód, aborcja, równość małżeńska, prawa osób transpłciowych itd. Ale ta walka jeszcze się nie zakończyła:
+nie tylko niektóre obszary geograficzne mają się o wiele gorzej niż inne, nie tylko niektóre grupy mniejszościowe mają się o wiele gorzej niż inne,
+ale nawet w rzekomo liberalnych i postępowych społeczeństwach wiele z dawnych, patriarchalnych sposobów myślenia wciąż jest obecne
+w umysłach i uprzedzeniach ludzi…
+
+## Spektrum płci
+
+Często słyszymy to hasło: „płeć to spektrum”. I jest w tym niezaprzeczalna prawda:
+są mężczyźni z pewnymi kobiecymi cechami, kobiety z cechami męskimi, oraz są osoby, których tożsamość lub ekspresja
+leży gdzieś pomiędzy tymi dwoma patriarchalnymi archetypami.
+Czy takie osoby są akceptowane i szanowane za to, kim są, czy raczej społecznie naciskane, by zbliżyły się do
+przypisanego sobie końca spektrum, to kwestia ciągłej walki między patriarchatem a queerowym wyzwoleniem.
+
+Osobiście nie jestem największem [fańczem](/neutratywy#fan) postrzegania płci jako spektrum – ponieważ [moja płeć](/terminologia#agender) się wcale na nim nie znajduje.
+Spektrum jest użytecznym uproszczeniem, ale nie pełnym obrazem. Ale jednak jest to ogromny krok naprzód w porównaniu do ścisłego patriarchalnego binarizmu.
+To zmiana od definiowania płci wyłącznie przez cechy biologiczne do bardziej zniuansowanego spojrzenia na wiele czynników,
+do większej wolności w definiowaniu siebie. **Jesteś kobietą, jeśli mówisz, że jesteś kobietą. Jesteś mężczyzną, jeśli mówisz, że jesteś mężczyzną.
+Jesteś tej płci, którą mówisz, że jesteś.**
+
+Swoją drogą, uważam to za niezwykle ironiczne, że nawet najbardziej twardogłowi konserwatyści wydają się nie-wprost zgadzać, że płeć jest spektrum.
+W końcu trudno jest dyskutować o tym, kto jest bardziej męski od innych mężczyzn, czy nazywać się „samcem alfa” lub „samcem sigma”,
+nie przyznając jednocześnie, że bycie mężczyzną wymaga czegoś więcej niż posiadanie penisa przy narodzinach.
+Choć ich ideał męskości i kobiecości jest nierealistyczny i szkodliwy,
+ich desperackie próby utrzymania ludzi w patriarchalnych pudełkach dowodzą przynajmniej, że te pudełka nigdy nie były aż tak szczelne.
+
+## Poza płcią
+
+[Manifest Akceleracjonizmu Genderowego](/blog/accelerationizm-genderowy) definiuje płeć jako system utwierdzający
+podział pracy reprodukcyjnej – innymi słowy: patriarchat. Osoby autorskie manifestu argumentują, że powinnośmy
+**powiedzieć „nie” płci**. Po prostu nie uczestniczyć w systemie. Robić rzeczy, ponieważ _chcemy_ je robić,
+a nie dlatego, że „jestem kobietą”, czy  bo „tak powinni postępować mężczyźni”. Bądźcie sobą, nie swoją „płcią”.
+
+Płeć jest zmyślona. Chociaż [nie możemy udawać, że nie istnieje](/blog/czy-płeć-istnieje), bo w przeciwnym razie nie mogłobyśmy
+odpowiednio adresować przemocy seksualnej, nierówności płci czy ataków na prawa reprodukcyjne, to możemy wyobrazić sobie idealny świat,
+w którym wasze genitalia przy narodzinach mają tak mały wpływ na wasze ciało, strój, życie miłosne, seksualne, społeczne czy prawa człowieka,
+co kolor waszych oczu. I możemy próbować zmieniać nasz świat tak, by był coraz bliżej tego ideału.
+
+## Podsumowując
+
+Linie między tymi trzema modelami są bardzo rozmyte. Mogę uznawać wpływ, jaki patriarchat wciąż ma na nasze postrzeganie płci,
+jednocześnie odrzucać ten koncept, a także szczerze szanować tożsamości tych, którzy go nie odrzucają.
+Często bronię spektrum i różnorodności etykietek, jednocześnie osobiście pragnąc, aby żadna z nich nie była już potrzebna.
+Osoby mogą być płcią poza spektrum męskości i kobiecości, jednocześnie uznając jego istnienie i nie próbując obalić systemu.
+Wiele kultur poza światem zachodnim faktycznie rozróżnia(ło) więcej niż dwie płcie,
+ale czasami jest to bardziej płynny i swobodniejszy podział, a czasami to tylko większa liczba pudełek, które wciąż są bardzo restrykcyjne.
+
+Ale mimo tych złożoności, uważam, że warto rozróżnić te modele.
+Kiedy ktosio prosi mnie o zdefiniowanie „kobiety”, wiem, że istnieją przynajmniej trzy zupełnie różne sposoby spojrzenia na tę kwestię:
+osoba urodzona ze sromem; osoba, która mówi, że jest kobietą; członkini klasy społecznej kontrolowanej przez mężczyzn.
+Kiedy ktoś pyta mnie, jakiej jestem płci, w zależności od sytuacji mogę powiedzieć „żadną, jebać płeć” i zacząć
+żywą dyskusję o queerowości, mogę po prostu powiedzieć „jestem niebinarne” i nie ciągnąć tematu,
+albo mogę przewrócić oczami na [chujowo skonstruowany formularz](/formularze), dokonać mentalnych kalkulacji, którą z binarnych opcji
+bardziej toleruję w danym kontekście, i poudawać danego dnia mężczyznę / kobietę.
+
+Zasadniczo: większość pytań dotyczących płci, tożsamości i definicji nie ma prostych, jednoznacznych odpowiedzi;
+możemy tego nie lubić, ale musimy to przyjąć do wiadomości tę rzeczywistość i rozważać każdy problem w szerszym kontekście.