TheCloud/PronounsPage
1
0
Fork 0
mirror of https://gitlab.com/PronounsPage/PronounsPage.git synced 2025-09-24 05:05:20 -04:00
Code Issues Packages Projects Releases Wiki Activity

(pl)(spis) Szymon

Browse Source
This commit is contained in:
Andrea Vos 2025-06-26 22:14:33 +02:00
parent 195dc6d288
commit 41d1a293b7
4 changed files with 330 additions and 226 deletions
Show Stats Download Patch File Download Diff File Expand all files Collapse all files

2
census/analyse.py
View File

@ -268,7 +268,7 @@ def analyse(group: str, df: pd.DataFrame, full_df: pd.DataFrame, echo: bool = Fa
'obstacles': extract_question(df, 13),
'groups': extract_question(df, 14),
'reasons': extract_question(df, 15),
'namesGender': extract_question_single(df, 16),
'namesGender': extract_question_single(df, 16), # TODO missing aggregate
'names': extract_question_single(df, 17),
'namesAggr': extract_question(df, 17, include_answers=False, include_aggregates=True),
'namesDeclension': extract_question_single(df, 18),

515
locale/pl/blog/spis-2025-skrocony.md
View File

@ -4,7 +4,7 @@
<img src="/img/pl/census/spis-2025.png" class="hero d-none" alt="">
Ponieważ raporty z kolejnych edycji Niebinarnego Spisu Powszechnego stają się coraz bardziej obszerne,
Ponieważ raporty z kolejnych edycji *Niebinarnego Spisu Powszechnego* stają się coraz bardziej obszerne,
postanowiłośmy przygotować także skróconą wersję prezentującą skrót najważniejszych wyników.
Po szczegółowe omówienie całości, wraz z wykresami porównującymi poszczególne podgrupy i zmiany na przestrzeni lat,
zapraszamy [**tutaj**](/blog/spis-2025).
@ -30,7 +30,8 @@ a {json=spis-2025/general/stats.json=ageStats.adults}% to osoby pełnoletnie.
W naszym materiałach [promujemy](/rodzaj-neutralny) nazwę „rodzaj neutralny” zamiast „rodzaj nijaki” ze względu na negatywne
konotacje „nijakości”. Zanim osoby badane zetknęły się z tą nazwą w dalszej częśći formularza, były pytane o preferowaną
przez nie nazwę dla form typu *byłom*, *byłoś*, *(ono) było*.
przez nie nazwę dla form typu *byłom*, *byłoś*, *(ono) było*. W przeciwieństwie do formularzy z lat poprzednich,
w tegorocznym można było wybrać więcej niż jedną opcję.
{json=spis-2025/general/stats.json=neuter.rodzaj neutralny}% osób opowiedziało się za „rodzajem neutralnym”.
Jedynie {json=spis-2025/general/stats.json=neuter.rodzaj nijaki}% woli „rodzaj nijaki”.
@ -54,14 +55,26 @@ W dalszej części formularza pytałośmy też o powody nieużywania niestandard
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/pronounGroups}
- Rodzaj męski (*byłem zmęczony*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.rodzaj męski}%
- Rodzaj żeński (*byłam zmęczona*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.rodzaj żeński}%
- Rodzaj neutralny (*byłom zmęczone*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.rodzaj neutralny}%
- [Rodzaj postpłciowy / dukaizmy](/onu) (*byłum zmęczonu*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.rodzaj postpłciowy}%
- Liczba mnoga, rodzaj męskoosobowy (*byliśmy zmęczeni*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.liczba mnoga, rodzaj męskoosobowy}%
- Liczba mnoga, rodzaj niemęskoosobowy (*byłyśmy zmęczone*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.liczba mnoga, rodzaj niemęskoosobowy}%
- [Liczba mnoga, rodzaj neutralny](/ona/ich) (*byłośmy zmęczone*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.liczba mnoga, rodzaj neutralny}%
- [Liczba mnoga, rodzaj postpłciowy / mnogie dukaizmy](/ony) (*byłuśmy zmęczone*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.liczba mnoga, rodzaj postpłciowy}%
Najpopularniejszą formą ze wszystkich jest rodzaj męski - {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.rodzaj męski}% odpowiedzi.
Najpopularniejszą alternatywą dla form męskich i żeńskich jest rodzaj neutralny - {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.rodzaj neutralny}% odpowiedzi.
W tym roku rodzaj neutralny zajął drugie miejsce, po raz pierwszy tak zdecydowanie wyprzedzając jedną ze standardowych form, czyli rodzaj
żeński, który znalazł się na miejscu trzecim ({json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.rodzaj żeński}% odpowiedzi).
Pełen rozkład odpowiedzi wygląda następująco:
- Formy standardowe:
- Rodzaj męski (*byłem zmęczony*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.rodzaj męski}%
- Rodzaj żeński (*byłam zmęczona*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.rodzaj żeński}%
- Formy niestandardowe, ale systemowe:
- Rodzaj neutralny (*byłom zmęczone*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.rodzaj neutralny}%
- Liczba mnoga, rodzaj męskoosobowy (*byliśmy zmęczeni*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.liczba mnoga, rodzaj męskoosobowy}%
- Liczba mnoga, rodzaj niemęskoosobowy (*byłyśmy zmęczone*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.liczba mnoga, rodzaj niemęskoosobowy}%
- Formy niestandardowe, neologiczne:
- [Rodzaj postpłciowy / dukaizmy](/onu) (*byłum zmęczonu*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.rodzaj postpłciowy}%
- [Liczba mnoga, rodzaj neutralny](/ona/ich) (*byłośmy zmęczone*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.liczba mnoga, rodzaj neutralny}%
- [Liczba mnoga, rodzaj postpłciowy / mnogie dukaizmy](/ony) (*byłuśmy zmęczone*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.liczba mnoga, rodzaj postpłciowy}%
- Unikanie form nacechowanych płciowo (*dopadło mnie zmęcznie*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroups.unikanie form nacechowanych płciowo}%
{json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie binarne}% osób używa *wyłącznie* standardowych form (męskiej i/lub żeńskiej).
@ -76,32 +89,50 @@ W dalszej części formularza pytałośmy też o powody nieużywania niestandard
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/pronouns}
To pytanie oferowało więcej opcji do wyboru niż poprzednie: uwzględniono różne warianty zaimków korespondujących z jednym rodzajem
(np. [ono/jej](/ono/jej) i [ono/jejgo](/ono/jejgo) z rodzajem neutralnym czy różne warianty pojedynczych dukaizmów).
Zamiast opcji „unikanie form nacechowanych płciowo” dostępne były różne niewymawialne formy graficzne (np. [iksy](/onx)).
To pytanie oferowało więcej opcji do wyboru niż poprzednie. Uwzględniono różne warianty zaimków korespondującyh z jednym
rodzajem gramatycznym - standardowe [ono/jego](/ono/jego), ale też [ono/jej](/ono/jej) czy [ono/jeno](/ono/jeno) dla
rodzaju neutralnego, czy różne warianty pojedynczych dukaizmów (przegląd tych form można znaleźć w zakładce
[Zaimki](/zaimki) w naszym serwisie). Zamiast „unikania form nacechowanych płciowo”
dostępne były różne niewymawialne formy graficzne, np. z [iksem](/onx) czy znakiem [æ](/onæ).
Wartości dla rodzaju neutralnego, pojedynczych dukaizmów i form graficznych podano zbiorczo (tzn. tyle procent osób wybrało
co najmniej jedną formę z danej kategorii).
Najpopularniejszą formą ze wszystkich jest rodzaj męski - {json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.on/jego}% odpowiedzi.
- Rodzaj męski (*on jest fajny, lubię jego zwierzątko*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.on/jego}%
- Rodzaj żeński (*ona jest fajna, lubię jej zwierzątko*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.ona/jej}%
- Rodzaj neutralny (np. *ono jest fajne, lubię jego zwierzątko*) (łącznie) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounsAggr.łącznie: neutralne}%
- [Rodzaj postpłciowy / dukaizmy](/onu) (np. *onu jest fajnu, lubię jenu zwierzątko*) (łącznie) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounsAggr.łącznie: postpłciowe}%
- Liczba mnoga, rodzaj męskoosobowy (*oni są fajni, lubię ich zwierzątko*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.oni/ich}%
- Liczba mnoga, rodzaj niemęskoosobowy (*one są fajne, lubię ich zwierzątko*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.one/ich}%
- [Liczba mnoga, rodzaj neutralny](/ona/ich) (*ona są fajne, lubię ich zwierzątko*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.ona/ich}%
- [Liczba mnoga, rodzaj postpłciowy / mnogie dukaizmy](/ony) (*ony są fajne, lubię ich zwierzątko*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.ony/ich}%
Najpopularniejszą alternatywą dla form męskich i żeńskich jest rodzaj neutralny. Przynajmniej jeden zestaw zaimków
korespondujących z rodzajem neutralnym wybrało {json=spis-2025/general/stats.json=pronounsAggr.łącznie: neutralne}% osób.
Zdecydowanie najczęściej wybierano standardowe [ono/jego](/ono/jego) ({json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.ono/jego}%)
Łączna popularność rodzaju neutralnego przewyższa popularność rodzaju żeńskiego ({json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.ona/jej}%).
W zaprezentowanym niżej rozkładzie odpowiedzi wartości dla rodzaju neutralnego, dukaizmów i form graficznych podano zbiorczo.
- Formy standardowe:
- Rodzaj męski (*on jest fajny, lubię jego zwierzątko*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.on/jego}%
- Rodzaj żeński (*ona jest fajna, lubię jej zwierzątko*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.ona/jej}%
- Formy niestandardowe, ale systemowe\*:
- Rodzaj neutralny (np. *ono jest fajne, lubię jego zwierzątko*) (łącznie) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounsAggr.łącznie: neutralne}%
- Liczba mnoga, rodzaj męskoosobowy (*oni są fajni, lubię ich zwierzątko*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.oni/ich}%
- Liczba mnoga, rodzaj niemęskoosobowy (*one są fajne, lubię ich zwierzątko*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.one/ich}%
- Formy niestandardowe, neologiczne:
- [Rodzaj postpłciowy / dukaizmy](/onu) (np. *onu jest fajnu, lubię jenu zwierzątko*) (łącznie) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounsAggr.łącznie: postpłciowe}%
- [Liczba mnoga, rodzaj neutralny](/ona/ich) (*ona są fajne, lubię ich zwierzątko*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.ona/ich}%
- [Liczba mnoga, rodzaj postpłciowy / mnogie dukaizmy](/ony) (*ony są fajne, lubię ich zwierzątko*) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronouns.ony/ich}%
- Formy graficzne (np. *onx jest fajnx, lubię jex zwierzątko*) (łącznie) – {json=spis-2025/general/stats.json=pronounsAggr.łącznie: graficzne}%
<!--
{json=spis-2025/general/stats.json=pronounAggr.łącznie: wyłącznie binarne}% osób używa *wyłącznie* standardowych form (męskiej i/lub żeńskiej).
{json=spis-2025/general/stats.json=pronounAggr.łącznie: wyłącznie niebinarne}% – *wyłącznie* jednej lub kilku niestandardowych form (z wyłączeniem graficznych).
-->
{json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie binarne}% osób używa w piśmie *wyłącznie* standardowych form (męskiej i/lub żeńskiej).
{json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie niebinarne}% – *wyłącznie* jednej lub kilku niestandardowych form (z wyłączeniem graficznych).
\* Sam rodzaj neutralny jest formą systemową, ale alternatywne zestawy zaimków - już nie.
### Formy rzeczownikowe
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/nouns}
Najchętniej wybieraną w tym roku opcją są [osobatywy](/osobatywy}. Po raz pierwszy od początku badania wyprzedziły formy męskie.
Ponadto, w żadnym innym pytaniu nt. form używanych w języku polskim żadna z odpowiedzi nie uzyskała tak wysokiego wyniku
od początku badania. Innymi słowy - w żadnej innej kwestii osoby badane nie były dotąd aż tak zgodne.
Pełen rozkład wyników wygląda następująco:
- Maskulatywy (np. *autor*) – {json=spis-2025/general/stats.json=nouns.maskulatywy}%
- Feminatywy (np.*autorka*) – {json=spis-2025/general/stats.json=nouns.feminatywy}%
- [Neutratywy](/neutratywy) (np. *autorze*) – {json=spis-2025/general/stats.json=nouns.neutratywy}%
@ -114,36 +145,46 @@ co najmniej jedną formę z danej kategorii).
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/honorifics}
Zdecydowanie najpopularniejszą odpowiedzią było **na „ty”**, jednak tylko
{json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.łącznie: wyłącznie ty}%
zaznaczyło *wyłącznie* tę odpowiedź.
{json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.„per ty”}% wybrało rezygnację z form grzecznościowych, czyli mówienie
na „ty” także w oficjalnych sytuacjach, co było zdecydowanie najpopularniejszą odpowiedzią. Niemniej, jedynie
{json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.łącznie: wyłącznie ty}% zaznaczyło *wyłącznie* tę odpowiedź.
- „per ty” (*czy chcesz usiąść?*) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.„per ty”}%
- „per wy” (*czy chcecie usiąść?*) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.„per wy”}%
- pan (*czy chce pan usiąść?*) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.pan}%
- pani (*czy chce pani usiąść?*) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.pani}%
- państwo, l.poj. (*czy chce państwo usiąść?*) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.państwo (l\\. poj\\.)}%
- państwo, l.mn. (*czy chcą państwo usiąść?*) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.państwo (l\\. mn\\.)}%
- pań (*czy chce pań usiąść?*) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.pań}%
- panu (*czy chce panu usiąść?*) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.panu}%
- pano (*czy chce pano usiąść?*) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.pano}%
- osoba (*czy chce osoba usiąść?*) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.osoba}%
Spośród faktycznych form grzecznościowych, najczęściej wybierano *państwo* z uzgodnieniem w liczbie mnogiej
(np. „czy chcą państwo usiąść?” jako zwrot do pojedynczej osoby) - tak odpowiedziało
{json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.państwo (l\\. mn\\.)}% osób respondenckich.
Pełen rozkład wyników wygląda następująco:
- mówienie na „ty” („czy chcesz usiąść?”) - {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.„per ty”}%
- standardowe/systemowe formy grzecznościowe:
- *pan* („czy chce pan usiąść?”) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.pan}%
- *pani* („czy chce pani usiąść?”) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.pani}%
- *państwo*, l.poj. („czy chce państwo usiąść?”) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.państwo (l\\. poj\\.)}%
- *państwo*, l.mn. („czy chcą państwo usiąść?”) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.państwo (l\\. mn\\.)}%
- mówienie na „wy” („czy chcecie usiąść?”) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.„per wy”}%
- neologiczne formy grzecznościowe:
- *pań* („czy chce pań usiąść?”) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.pań}%
- *panu* („czy chce panu usiąść?”) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.panu}%
- *pano* („czy chce pano usiąść?”) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.pano}%
- *osoba* („czy chce osoba usiąść?”) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.osoba}%
- *człowiek* („czy chce człowiek usiąść?”) – {json=spis-2025/general/stats.json=honorifics.człowiek}%
### „Konsekwentność” liczby mnogiej
Osoby, które w pytaniu o mowę zaznaczyły, że użwyają przynajmniej jednej z form mnogich zapytałośmy o szczegóły ich użycia.
Po pierwsze, czy „konsekwentnie” chcą stosowania form mnogich także w tych wyrażeniach, które nie są nacechowane
płciowo (np. czasowniki w czasie teraźniejszym – *jesteś*, *mówisz*).
{json=spis-2025/general/stats.json=pluralNonGendered.nie}% woli w tych przypadkach liczbę pojedynczą.
{json=spis-2025/general/stats.json=pluralNonGendered.tak}% chce użycia form mnogich we wszystkich przypadkach.
{json=spis-2025/general/stats.json=pluralNonGendered.wymiennie / bez różnicy / nie mam zdania}% nie ma preferencji.
rodzajowo (np. czasowniki w czasie teraźniejszym: *jesteś*, *mówisz* czy *jesteście*, *mówicie*?):
- {json=spis-2025/general/stats.json=pluralNonGendered.nie}% woli w tych przypadkach liczbę pojedynczą.
- {json=spis-2025/general/stats.json=pluralNonGendered.tak}% chce użycia form mnogich we wszystkich przypadkach.
- {json=spis-2025/general/stats.json=pluralNonGendered.wymiennie / bez różnicy / nie mam zdania}% nie ma preferencji.
Po drugie, czy „konsekwentnie” chcą być określane rzeczownikami w liczbnie mnogiej (np. *nauczyciele*, *pracownice*)
czy też w pojedynczej (np. *nauczyciel*, *pracownica*).
{json=spis-2025/general/stats.json=pluralNouns.nie}% chce być określane rzeczownikami w liczbnie pojedynczej.
{json=spis-2025/general/stats.json=pluralNouns.tak}% – rzeczownikami w liczbie mnogiej.
{json=spis-2025/general/stats.json=pluralNouns.wymiennie / bez różnicy / nie mam zdania}% nie ma preferencji.
czy też w pojedynczej (np. *nauczyciel*, *pracownica*):
- {json=spis-2025/general/stats.json=pluralNouns.nie}% chce być określane rzeczownikami w liczbnie pojedynczej.
- {json=spis-2025/general/stats.json=pluralNouns.tak}% – rzeczownikami w liczbie mnogiej.
- {json=spis-2025/general/stats.json=pluralNouns.wymiennie / bez różnicy / nie mam zdania}% nie ma preferencji.
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/pluralNonGendered}
@ -153,18 +194,28 @@ czy też w pojedynczej (np. *nauczyciel*, *pracownica*).
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/english}
Pięć najpopularniejszych opcji:
- *they/them* – {json=spis-2025/general/stats.json=english.łącznie: they}%
Pięć najpopularniejszych odpowiedzi:
- *they/them* (łącznie\*) - {json=spis-2025/general/stats.json=english.łącznie: they}%
- *he/him* – {json=spis-2025/general/stats.json=english.he/him}%
- *she/her* – {json=spis-2025/general/stats.json=english.she/her}%
- *it/its* – {json=spis-2025/general/stats.json=english.it/its}%
- *xe/xem* – {json=spis-2025/general/stats.json=english.xe/xem}%
- *[xe/xem](https://https://en.pronouns.page/xe)* – {json=spis-2025/general/stats.json=english.xe/xem}%
{json=spis-2025/general/stats.json=english.nie mam preferencji po angielsku}% nie ma preferencji co do angielskich zaimków.
3% [nie chce by określac je jakimikolwiek trzecioosobowymi zaimkami](https://en.pronouns.page/no-pronouns).
Przynajmniej jeden neozaimek (neologizm w rodzaju *xe/xem* czy *fae/faer*) wybrało {json=spis-2025/general/stats.json=english.łącznie: neozaimki}% osób.
\* Zaimek *they* może przyjmować dwie formy zwrotne (*themselves* lub *themself*). Wersje z obiema formami były osobnymi odpowiedziami.
Zdecydowanie cześćiej wybierano wariant z *themself* ({json=spis-2025/general/stats.json=english.they/them/themself}%) niż
z *themselves* ({json=spis-2025/general/stats.json=english.they/them/themselves}%).
## Motywacje
### Powody nieużywania form niebinarnych
Przypomnijmy, że pytania w Spisie dotyczą tego, jak osoby *chcą* mówić o sobie i być określane, nawet jeśli nie (zawsze) jest to możliwe.
Przypomnijmy, że pytania w *Spisie* dotyczą tego, jak osoby *chcą* mówić o sobie i być określane, nawet jeśli nie (zawsze) jest to możliwe.
Zapytałośmy je, co sprawia, że nie mogą używać niestandardowych form.
{json=spis-2025/general/stats.json=obstacles.nie chcę, pasują mi normatywne, binarne formy}% odpowiedziało, że po prostu pasują im
@ -182,10 +233,13 @@ Wśród powodów nieużywania form niestandardowych najczęściej wybierano:
Wśród powodów wyboru konkretnych form dominowały przyczyny „wewnętrzne”.
Najczęściej odpowiadano, że decydował „komfort, poczucie dopasowania, vibe” danej formy ({json=spis-2025/general/stats.json=reasons.komfort, poczucie dopasowania, vibe}%).
W dalszej kolejności: „używanie tych form daje mi euforię płciową” ({json=spis-2025/general/stats.json=reasons.używanie tych form daje mi euforię płciową}%)
oraz „łatwość użycia” ({json=spis-2025/general/stats.json=reasons.łatwość użycia}%)
i „przyzwyczajenie” ({json=spis-2025/general/stats.json=reasons.przyzwyczajenie}%).
Najczęściej odpowiadano, że decydował „komfort, poczucie dopasowania, vibe” wybranych form ({json=spis-2025/general/stats.json=reasons.komfort, poczucie dopasowania, vibe}%).
Na drugim miejscu znalazła się łatwość ich użycia ({json=spis-2025/general/stats.json=reasons.łatwość użycia}%), a
na trzecim - euforia płciowa, którą osoba respondencka czerpie z ich używania ({json=spis-2025/general/stats.json=reasons.używanie tych form daje mi euforię płciową}%).
Spośród przyczyn „zewnętrznych” najczęściej powoływano się na presję otoczenia ({json=spis-2025/general/stats.json=reasons.presja otoczenia}%),
inspirację osobą z otoczenia ({json=spis-2025/general/stats.json=reasons.inspiracja osobą z mojego otoczenia}%)
oraz popularność danej formy ({json=spis-2025/general/stats.json=reasons.popularność danej formy}%).
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/reasons}
@ -193,19 +247,20 @@ i „przyzwyczajenie” ({json=spis-2025/general/stats.json=reasons.przyzwyczaje
### Wybór imienia
{json=spis-2025/general/stats.json=namesAggr.łącznie: nadane}% osób używa w jakiejś formie imienia nadanego przez rodziców.
Najwięcej – {json=spis-2025/general/stats.json=names.nic, używam imienia nadanego mi przez rodziców}% – bez żadnych zmian;
{json=spis-2025/general/stats.json=names.jest neutralną/unisex formą imienia nadanego mi przez rodziców}% używa jego wersji neutralnej płciowo,
a {json=spis-2025/general/stats.json=names.jest formą przeciwnej płci binarnej imienia nadanego mi przez rodziców}% – wersji
kojarzonej z płcią „przeciwną” do przypisanej.
To pytanie dotyczyło związku między imionami, których osoby respondenckie używają, a tymi, które nadali im rodzice.
{json=spis-2025/general/stats.json=namesAggr.łącznie: wybrane}% wybrało inne imię.
{json=spis-2025/general/stats.json=names.wybrał_m neutralne/unisex imię niezwiązane z tym nadanym mi przez rodziców}%
deklaruje, że jest to imię niewskazujące na płeć;
{json=spis-2025/general/stats.json=names.wybrał_m nacechowane binarnie imię niezwiązane z tym nadanym mi przez rodziców}% – że
jest to imię nacechowane binarnie, a
{json=spis-2025/general/stats.json=names.wybrał_m na imię rzeczownik, który tradycyjnie nie był używany jako imię}% – że
jest to rzeczownik nieużywany tradycyjnie jako imię
{json=spis-2025/general/stats.json=namesAggr.łącznie: nadane}% osób używa jakiejś wersji imienia nadanego przez rodziców:
- {json=spis-2025/general/stats.json=names.nic, używam imienia nadanego mi przez rodziców}% – bez żadnych zmian;
- {json=spis-2025/general/stats.json=names.jest neutralną/unisex formą imienia nadanego mi przez rodziców}% - w wersji neutralnej płciowo;
- {json=spis-2025/general/stats.json=names.jest formą przeciwnej płci binarnej imienia nadanego mi przez rodziców}% - w wersji kojarzen z płcią „przeciwną” do przypisanej.
{json=spis-2025/general/stats.json=namesAggr.łącznie: wybrane}% osób wybrało całkiem nowe imię:
- {json=spis-2025/general/stats.json=names.wybrał_m neutralne/unisex imię niezwiązane z tym nadanym mi przez rodziców}% - neutralne płciowo;
- {json=spis-2025/general/stats.json=names.wybrał_m nacechowane binarnie imię niezwiązane z tym nadanym mi przez rodziców}% – nacechowane binarnie;
- {json=spis-2025/general/stats.json=names.wybrał_m na imię rzeczownik, który tradycyjnie nie był używany jako imię}% – rzeczownik tradycyjnie nieużywany jako imię.
Łącznie, 68,1% osób respondenckich posługuje się imieniem innym niż nadane, a
{json=spis-2025/general/stats.json=names.nic, używam imienia nadanego mi przez rodziców}% pozostało przy nadanym bez żadnych zmian.
Pozostałe 4,4% nie zaznaczyło żadnej z odpowiedzi, a jedynie dopisało własną – najczęściej, że używa kilku imion,
posługuje się nazwiskiem albo, że jeszcze nie jest pewnie jakiego imienia chce używać.
@ -214,26 +269,35 @@ posługuje się nazwiskiem albo, że jeszcze nie jest pewnie jakiego imienia chc
### Upłciowienie imienia
Osoby niebinarne preferują imiona neutralne płciowo: aż {json=spis-2025/general/stats.json=namesGender.neutralne płciowo}% używa właśnie takiego.
To pytanie dotyczyło nacechowania rodzajowego używanych przez osoby respondenckie imion (w oderwaniu od tego czy i jak są związane z nadanymi).
{json=spis-2025/general/stats.json=namesGender.żeńskie}% używa imion nacechowanych żeńsko,
a {json=spis-2025/general/stats.json=namesGender.męskie}% - męsko, co łącznie daje 54,6% imion nacechowanych rodzajowo. <!-- TODO remove hardcoding -->
{json=spis-2025/general/stats.json=namesGender.neutralne płciowo}% osób używa imion neutralnych płciowo.
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/namesGender}
### Odmiana imienia
Bez zaskoczenia, imiona żeńskie odmieniane są najczęściej żeńsko ({json=spis-2025/name_f/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla imion kończących się na -a}%),
a męskie – męsko ({json=spis-2025/name_m/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla męskich imion}%).
W obu przypadkach drugą najpopularniejszą strategią jest nieodmienianie upłciowionych imion, odpowiednio:
{json=spis-2025/name_f/stats.json=namesDeclension.Nie}% i {json=spis-2025/name_m/stats.json=namesDeclension.Nie}%.
W tym pytaniu poprosiłośmy osoby respondenckie o opisanie, jakich końcówek używają/chcą by inne osoby używały, odmieniając ich imię: męskich
(np. _Jan**em**, _Ew**em**, _Aleks**em**), żeńskich (np. _Jan**ą**, _Ew**ą**, _Aleks**ą**), zgodnych z [rodzajem postpłciowym/dukaizmami](/onu) (np. _Jan**um**, _Ew**um**, _Aleks**um**),
innych lub żadnych (tzn. imię pozostaje nieodmienne).
Natomiast w przypadku imion neutralnych płciowo, najpopularniejszy jest brak odmiany: aż {json=spis-2025/name_n/stats.json=namesDeclension.Nie}%.
{json=spis-2025/name_n/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla męskich imion}% osób odmiania je męsko,
a {json=spis-2025/name_n/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla imion kończących się na -a}% osób – żeńsko
Imiona nacechowane rodzajowo w zdecydowanej większości odmieniane są zgodnie z nacechowaniem: męskie - męsko ({json=spis-2025/name_m/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla męskich imion}%), a żeńskie - żeńsko ({json=spis-2025/name_f/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla imion kończących się na -a}%).
Imiona neutralne płciowo najczęściej pozostają nieodmienne ({json=spis-2025/name_n/stats.json=namesDeclension.Nie}%), choć
w blisko jednej czwartej przypadków otrzymują końcówki męskie ({json=spis-2025/name_m/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla męskich imion}%).
Pełen rozkład odpowiedzi prezentuje poniższa tabela.
Pozostałe 0,4% (w przypadku imion męskich i żeńskich) oraz 1,4% (w przypadku imion neutralnych) osób nie zaznaczyło żadnej opcji,
a jedynie dodało dopisek. Wśród dopisków najczęściej pojawiała się informacja, że dana osoba używa więcej niż jednego wzoru odmiany.
| | Odmiana męska | Odmiana żeńska | Odmiana postpłciowa | Inna odmiana | Bez odmiany |
|--------------------|--------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------|---------------------------------------------------------|
| **Imię żeńskie** | {json=spis-2025/name_f/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla męskich imion}% | {json=spis-2025/name_f/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla imion kończących się na -a}% | {json=spis-2025/name_f/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla rodzaju postpłciowego/dukaizmów}% | {json=spis-2025/name_f/stats.json=namesDeclension.Tak, w inny sposób (wpisz w komentarzu odmianę imienia lub same końcówki wg wzoru)}% | {json=spis-2025/name_f/stats.json=namesDeclension.Nie}% |
| **Imię męskie** | {json=spis-2025/name_m/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla męskich imion}% | {json=spis-2025/name_m/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla imion kończących się na -a}% | {json=spis-2025/name_m/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla rodzaju postpłciowego/dukaizmów}% | {json=spis-2025/name_m/stats.json=namesDeclension.Tak, w inny sposób (wpisz w komentarzu odmianę imienia lub same końcówki wg wzoru)}% | {json=spis-2025/name_m/stats.json=namesDeclension.Nie}% |
| **Imię neutralne** | {json=spis-2025/name_m/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla męskich imion}n | {json=spis-2025/name_n/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla imion kończących się na -a}% | {json=spis-2025/name_n/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla rodzaju postpłciowego/dukaizmów}% | {json=spis-2025/name_n/stats.json=namesDeclension.Tak, w inny sposób (wpisz w komentarzu odmianę imienia lub same końcówki wg wzoru)}% | {json=spis-2025/name_n/stats.json=namesDeclension.Nie}% |
| **Imię neutralne** | {json=spis-2025/name_m/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla męskich imion}% | {json=spis-2025/name_n/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla imion kończących się na -a}% | {json=spis-2025/name_n/stats.json=namesDeclension.Tak, z użyciem końcówek typowych dla rodzaju postpłciowego/dukaizmów}% | {json=spis-2025/name_n/stats.json=namesDeclension.Tak, w inny sposób (wpisz w komentarzu odmianę imienia lub same końcówki wg wzoru)}% | {json=spis-2025/name_n/stats.json=namesDeclension.Nie}% |
## Język neutralny płciowo
@ -253,13 +317,14 @@ Pytanie dotyczyło tego, jak osoby badane [mówią o mieszanych płciowo grupach
### Etykietki opisujące płeć
5 najpopularniejszych odpowiedzi to terminy parasolowe:
5 najpopularniejszych odpowiedzi to terminy parasolowe, z których aż 4 to warianty terminu
*nonbinary/niebinarność* (angielski skrótkowiec *nb* pochodzi od słowa *nonbinary*, a *enby* to jego fonetyczny zapis):
- *nonbinary* – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsGender.nonbinary}%
- *niebinarn_* – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsGender.niebinarn_}%
- *enby* – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsGender.enby}%
- *queer* – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsGender.queer}%
- *osoba* – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsGender.osoba}%
- *enby* – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsGender.enby}%
- *nb* – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsGender.nb}%
Najpopularniejsze terminy bardziej szczegółowo opisujące doświadczenie płci to
*agender* ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsGender.agender}%)
@ -309,15 +374,17 @@ Częściej wybierano terminy anglojęzyczne niż ich polskie odpowiedniki.
Najczęściej wybierano określenie *queer* – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsSexuality.queer}%.
Drugą najliczniejszą grupą były osoby czujące pociąg do więcej niż jednej płci – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsSexuality.łącznie: mspec}%
W tej grupie najczęściej wybierano etykietkę *biseksualn_* ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsSexuality.biseksualn_}%).
{json=spis-2025/general/stats.json=labelsSexuality.łącznie: mspec}% osób określiło się jako odczuwające pociąg do więcej
niż jednej płci, najczęściej - jako *biseksualne* ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsSexuality.biseksualn_}%).
Trzecią najliczniejszą grupą były osoby na spektrum aseksualności – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsSexuality.łącznie: aspec}%.
W tej grupie najczęściej wybierano etykietkę *aseksualn_* ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsSexuality.aseksualn_}%).
{json=spis-2025/general/stats.json=labelsSexuality.łącznie: aspec}% osób umieściło się na spektrum aseksualności.
Najczęściej określały się po prostu jako *aseksualne* ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsSexuality.aseksualn_}%).
Jako *homoseksualne* określiło się {json=spis-2025/general/stats.json=labelsSexuality.homoseksualn_}% osób,
a jako *heteroseksualne* – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsSexuality.heteroseksualn_}%.
{json=spis-2025/general/stats.json=labelsSexuality.bez etykiety}% osób podało, że nie etykietuje swojej orientacji seksualnej.
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/labelsSexuality}
### Etykietki opisujące romantyczność
@ -325,21 +392,55 @@ a jako *heteroseksualne* – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsSexuality.
{json=spis-2025/general/stats.json=labelsAttractionSplit.tak}% badanych osób podało,
że rozdziela orientację seksualną od romantycznej. Spośród nich:
Najwięcej osób określiło swoją orientację romantyczną jako queer – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.queer}%
Najwięcej określiło swoją orientację romantyczną jako queer – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.queer}%
Drugą najliczniejszą grupą były osoby czujące pociąg romantyczny do więcej niż jednej płci – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.łącznie: mspec}%.
W tej grupie najcześćiej wybierano określenie *panromantyczn_* ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.panromantyczn_}%).
{json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.łącznie: mspec}% osób zadeklarowało pociąg romantyczny do więcej niż
jednej płci. Najczęściej określały się jako *panromantyczne* ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.panromantyczn_}%).
Trzecią najliczniejszą grupą były osoby na spektrum aromantyczności – 18,90%.
W tej grupie najcześćiej wybierano określenie *aromantyczn_* ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.aromantyczn_}%).
{json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.łącznie: aspec}% umieściło się na spektrum [aromantyczności](/terminologia?filter=aromantyczność).
Najczęściej określały się po prostu jako *aromantyczne* ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.aromantyczn_}%).
Jako *homoromantyczne* określiło się {json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.homoromantyczn_}% osób,
a jako *heteroromantyczne* – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.heteroromantyczn_}%.
{json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.bez etykiety}% podało, że choć rozdziela orientację seksualną od romantycznej,
to nie etykietuje tej drugiej.
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/labelsRomantic}
## Proces tranzycji
{json=spis-2025/general/stats.json=transtionAnswered.tak}% osób respondenckich zdecydowało się odpowiedzieć na pytania o proces tranzycji.
Z podziałem na podgrupy było to: {json=spis-2025/agab_f/stats.json=size_transition_subset_percent}% osób AFAB
i {json=spis-2025/agab_m/stats.json=size_transition_subset_percent}% osób AMAB;
{json=spis-2025/location_poland/stats.json=size_transition_subset_percent}% osób mieszkających w Polsce
i {json=spis-2025/location_abroad/stats.json=size_transition_subset_percent}% osób mieszkających za granicą;
{json=spis-2025/younger/stats.json=size_transition_subset_percent}% osób przed 25. rokiem życia
i {json=spis-2025/older/stats.json=size_transition_subset_percent}% osób 25+.
Liczby te sugerują, że demografia tej sekcji jest zbliżona do ogólnej.
Poniższa tabela prezentuje przekrój wyników z podziałem na odpowiedzi o sentymencie pozytywnym, neutralnym i negatywnym.
W [pełnej wersji raportu](/blog/spis-2025#proces-tranzycji) bardziej szczegółowo omawiamy odpowiedzi na konkretne pytania.
Termin *tranzycja społeczna* odnosi się do zmian takich jak inny sposób ubierania się, (nie)korzystanie z makijażu,
zmiana fryzury, a także używanie nowego imienia i rodzaju gramatycznego oraz do informowania bliskich i osób w pracy/szkole nt. swojej tożsamości płciowej.
W tym kontekście, *detranzycja* oznacza powrót do stanu sprzed tranzycji (np. do dawnego imienia czy rodzaju gramatycznego zgodnego z płcią przypisaną).
Pytając o zmianę imienia w sekcji dot. tranzycji prawnej, odnosiłośmy się do jego *formalnej* zmiany.
Tranzycja medyczna niewymagająca pomocy lekarskiej obejmuje takie zabiegi jak depilacja, trening głosu
czy noszenie specjalnej odzieży: [binderów](/terminologia?filter=binder),
[packerów](terminologia?filter=packer) lub [gaffów](https://en.wikipedia.org/wiki/Gaff_(clothing)).
*Detranzycja* oznacza w tym kontekście rezygnację z wyżej wymieionych zabiegów.
Osoby transpłciowe mogą poddać się [feminizującej](https://tranzycja.pl/krok-po-kroku/feminizujaca-terapia-hormonalna)
lub [maskulinizującej](https://tranzycja.pl/krok-po-kroku/maskulinizujaca-terapia-hormonalna) terapii hormonalnej.
Termin *microdosing* odnosi się w tym kontekście do przyjmowania niższych niż standardowe dawek hormonów,
a *detranzycja* - do zaprzestania z ich przyjmowania (w niektórych przypadkach osoby robią tak po osiągnięciu
pożądanych efektów - część efektów terapii hormonalnej jest stała i nie cofa się po jej odstawieniu).
<div class="wide-escape">
<div class="table-responsive">
<table class="table table-striped table-balanced">
@ -365,17 +466,17 @@ a jako *heteroromantyczne* – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic
<br><small class="text-muted">/ przechodzę, we wszystkich obszarach życia</small>
<br><small class="text-muted">/ przeszł_m już wszystkie zabiegi, które chcę przejść</small>
</th>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSocial.przechodzę, we wszystkich obszarach życia}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionName.już przeszł_m proces}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSocial.przechodzę, we wszystkich obszarach życia}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionName.już przeszł_m proces}%{/optional}</td>
<td>
{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionMarker.już przeszł_m proces zmiany na drugi znacznik binarny}%
{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarker.już przeszł_m proces zmiany na drugi znacznik binarny}%
<br><small class="text-muted">na znacznik binarny</small><br>{/optional}
{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionMarker.już przeszł_m proces zmiany na opcję neutraną}%
{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarker.już przeszł_m proces zmiany na opcję neutraną}%
<br><small class="text-muted">na opcję neutralną</small>{/optional}
</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionPhysical.już przeszł_m proces}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionHormonal.już przeszł_m proces}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSurgical.przeszł_m już wszystkie zabiegi, które chcę przejść}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionPhysical.już przeszł_m proces}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionHormonal.już przeszł_m proces}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSurgical.przeszł_m już wszystkie zabiegi, które chcę przejść}%{/optional}</td>
</tr>
<tr class="accent-success">
<th>
@ -383,137 +484,108 @@ a jako *heteroromantyczne* – {json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic
<br><small class="text-muted">/ w części miejsc tak, w części nie</small>
<br><small class="text-muted">/ przeszł_m część z zabiegów, które chcę przejść</small>
</th>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSocial.w części miejsc tak, w części nie}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionName.jestem w trakcie}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSocial.w części miejsc tak, w części nie}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionName.jestem w trakcie}%{/optional}</td>
<td>
{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionMarker.jestem w trakcie procesu zmiany na drugi znacznik binarny}%
{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarker.jestem w trakcie procesu zmiany na drugi znacznik binarny}%
<br><small class="text-muted">na znacznik binarny</small><br>{/optional}
{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionMarker.jestem w trakcie procesu zmiany na opcję neutraną}%
{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarker.jestem w trakcie procesu zmiany na opcję neutraną}%
<br><small class="text-muted">na opcję neutralną</small>{/optional}
</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionPhysical.tak}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionPhysical.tak}%{/optional}</td>
<td>
{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionHormonal.przyjmuję hormony}%{/optional}
{optional}<br>{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionHormonal.stosuję microdosing}%
{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionHormonal.przyjmuję hormony}%{/optional}
{optional}<br>{json=spis-2025/general/stats.json=transitionHormonal.stosuję microdosing}%
<br><small class="text-muted">microdosing</small>{/optional}
</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSurgical.przeszł_m część z zabiegów, które chcę przejść}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSurgical.przeszł_m część z zabiegów, które chcę przejść}%{/optional}</td>
</tr>
<tr class="accent-success">
<th>zamierzam zacząć / przejść w przyszłości</th>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSocial.zamierzam zacząć w przyszłości}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionName.zamierzam przejść w przyszłości}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSocial.zamierzam zacząć w przyszłości}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionName.zamierzam przejść w przyszłości}%{/optional}</td>
<td>
{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionMarker.zamierzam przejść w przyszłości, na znacznik binarny}%
{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarker.zamierzam przejść w przyszłości, na znacznik binarny}%
<br><small class="text-muted">na znacznik binarny</small><br>{/optional}
{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionMarker.zamierzam przejść w przyszłości, tylko jeśli w Polsce będzie dostępna opcja neutralna}%
{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarker.zamierzam przejść w przyszłości, tylko jeśli w Polsce będzie dostępna opcja neutralna}%
<br><small class="text-muted">jeśli będzie opcja neutralna</small><br>{/optional}
{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionMarker.zamierzam przejść w przyszłości, tylko jeśli w Polsce będzie możliwe usunięcie znacznika}%
{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarker.zamierzam przejść w przyszłości, tylko jeśli w Polsce będzie możliwe usunięcie znacznika}%
<br><small class="text-muted">jeśli bez znacznika</small>{/optional}
</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionPhysical.zamierzam zacząć w przyszłości}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionHormonal.zamierzam zacząć w przyszłości}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSurgical.zamierzam przejść w przyszłości}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionPhysical.zamierzam zacząć w przyszłości}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionHormonal.zamierzam zacząć w przyszłości}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSurgical.zamierzam przejść w przyszłości}%{/optional}</td>
</tr>
<tr class="accent-warning">
<th>jeszcze nie wiem</th>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSocial.jeszcze nie wiem}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionName.jeszcze nie wiem}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionMarker.jeszcze nie wiem}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionPhysical.jeszcze nie wiem}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionHormonal.jeszcze nie wiem}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSurgical.jeszcze nie wiem}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSocial.jeszcze nie wiem}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionName.jeszcze nie wiem}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarker.jeszcze nie wiem}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionPhysical.jeszcze nie wiem}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionHormonal.jeszcze nie wiem}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSurgical.jeszcze nie wiem}%{/optional}</td>
</tr>
<tr class="accent-warning">
<th>nie chcę odpowiadać</th>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSocial.nie chcę odpowiadać}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionName.nie chcę odpowiadać}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionMarker.nie chcę odpowiadać}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionPhysical.nie chcę odpowiadać}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionHormonal.nie chcę odpowiadać}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSurgical.nie chcę odpowiadać}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSocial.nie chcę odpowiadać}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionName.nie chcę odpowiadać}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarker.nie chcę odpowiadać}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionPhysical.nie chcę odpowiadać}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionHormonal.nie chcę odpowiadać}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSurgical.nie chcę odpowiadać}%{/optional}</td>
</tr>
<tr class="accent-danger">
<th>nie zamierzam</th>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSocial.nie zamierzam}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionName.nie zamierzam}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionMarker.nie zamierzam}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionPhysical.nie zamierzam}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionHormonal.nie zamierzam}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSurgical.nie zamierzam}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSocial.nie zamierzam}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionName.nie zamierzam}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarker.nie zamierzam}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionPhysical.nie zamierzam}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionHormonal.nie zamierzam}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSurgical.nie zamierzam}%{/optional}</td>
</tr>
<tr class="accent-danger">
<th>przechodzę / przeszł_m detranzycję</th>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSocial.przechodzę/przeszł_m detranzycję}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionName.przechodzę/przeszł_m detranzycję}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionMarker.przechodzę/przeszł_m detranzycję}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionPhysical.przechodzę/przeszł_m detranzycję}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionHormonal.przechodzę/przeszł_m detranzycję}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSurgical.przechodzę/przeszł_m detranzycję}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSocial.przechodzę/przeszł_m detranzycję}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionName.przechodzę/przeszł_m detranzycję}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarker.przechodzę/przeszł_m detranzycję}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionPhysical.przechodzę/przeszł_m detranzycję}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionHormonal.przechodzę/przeszł_m detranzycję}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSurgical.przechodzę/przeszł_m detranzycję}%{/optional}</td>
</tr>
</tbody>
<tfoot>
<tr class="table-success">
<th>Ogólnie pozytywne</th>
<td><strong>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSocialSentiment.positive}%{/optional}</strong></td>
<td><strong>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionNameSentiment.positive}%{/optional}</strong></td>
<td><strong>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionMarkerSentiment.positive}%{/optional}</strong></td>
<td><strong>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionPhysicalSentiment.positive}%{/optional}</strong></td>
<td><strong>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionHormonalSentiment.positive}%{/optional}</strong></td>
<td><strong>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSurgicalSentiment.positive}%{/optional}</strong></td>
<td><strong>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSocialSentiment.positive}%{/optional}</strong></td>
<td><strong>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionNameSentiment.positive}%{/optional}</strong></td>
<td><strong>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarkerSentiment.positive}%{/optional}</strong></td>
<td><strong>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionPhysicalSentiment.positive}%{/optional}</strong></td>
<td><strong>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionHormonalSentiment.positive}%{/optional}</strong></td>
<td><strong>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSurgicalSentiment.positive}%{/optional}</strong></td>
</tr>
<tr class="table-warning">
<th>Ogólnie neutralne</th>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSocialSentiment.neutral}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionNameSentiment.neutral}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionMarkerSentiment.neutral}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionPhysicalSentiment.neutral}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionHormonalSentiment.neutral}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSurgicalSentiment.neutral}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSocialSentiment.neutral}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionNameSentiment.neutral}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarkerSentiment.neutral}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionPhysicalSentiment.neutral}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionHormonalSentiment.neutral}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSurgicalSentiment.neutral}%{/optional}</td>
</tr>
<tr class="table-danger">
<th>Ogólnie negatywne</th>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSocialSentiment.negative}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionNameSentiment.negative}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionMarkerSentiment.negative}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionPhysicalSentiment.negative}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionHormonalSentiment.negative}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/%group%/stats.json=transitionSurgicalSentiment.negative}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSocialSentiment.negative}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionNameSentiment.negative}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarkerSentiment.negative}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionPhysicalSentiment.negative}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionHormonalSentiment.negative}%{/optional}</td>
<td>{optional}{json=spis-2025/general/stats.json=transitionSurgicalSentiment.negative}%{/optional}</td>
</tr>
</tfoot>
</table>
</div>
</div>
### Tranzycja społeczna
> Tranzycja społeczna obejmuje zmiany takie jak zmiana sposobu ubierania się, noszenie makijażu,
> używanie nowych imion i zaimków, a także informowanie rodziny, bliskich czy miejsca nauki/pracy
> o swojej tożsamości płciowej.
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/transitionSocial}
### Tranzycja prawna: zmiana imienia
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/transitionName}
### Tranzycja prawna: znacznik płci
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/transitionMarker}
### Tranzycja medyczna: niewymagająca pomocy lekarskiej
> To pytanie obejmuje zmiany takie jak depilacja, ćwiczenie głosu, noszenie binderów, packerów…
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/transitionPhysical}
### Tranzycja medyczna: terapia hormonalna
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/transitionHormonal}
### Tranzycja medyczna: interwencje chirurgiczne
{graph=/docs/pl/spis-2025/general/transitionSurgical}
## Porównanie z poprzednimi edycjami
@ -524,6 +596,7 @@ Forma | 2021
Wyłącznie formy binarne | 53.6% | {json=spis-2022/general/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie binarne}% | {json=spis-2023/general/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie binarne}% | {json=spis-2024/general/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie binarne}% | {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie binarne}% |
Wyłącznie formy niebinarne | 8.4% | {json=spis-2022/general/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie niebinarne}% | {json=spis-2023/general/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie niebinarne}% | {json=spis-2024/general/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie niebinarne}% | {json=spis-2025/general/stats.json=pronounGroupsAggr.łącznie: wyłącznie niebinarne}% |
[Neutratywy](/neutratywy) | {json=spis-2021/general/stats.json=nouns.neutratywy}% | {json=spis-2022/general/stats.json=nouns.neutratywy}% | {json=spis-2023/general/stats.json=nouns.neutratywy}% | {json=spis-2024/general/stats.json=nouns.neutratywy}% | {json=spis-2025/general/stats.json=nouns.neutratywy}% |
[Osobatywy](/osobatywy) | {json=spis-2021/general/stats.json=nouns.osobatywy}% | {json=spis-2022/general/stats.json=nouns.osobatywy}% | {json=spis-2023/general/stats.json=nouns.osobatywy}% | {json=spis-2024/general/stats.json=nouns.osobatywy}% | {json=spis-2025/general/stats.json=nouns.osobatywy}% |
## Ogólne wnioski
@ -532,41 +605,65 @@ choć statystycznie jesteśmy młode, to istnieją niebinia w każdym wieku;
choć klaruje się standard niebinarnego języka, to używamy również wielu innych form, bardzo często też tych binarnych;
nazywamy swoją płeć i orientację seksualną i romantyczną na wiele różnych sposobów;
część z nas nazywa się osobami trans, część nie; część używa imienia nadanego, część wybiera własne…
Nie jesteśmy monolitem – nasza piękna i bogata różnorodność jest naszą siłą.
Nie jesteśmy monolitem – nasza piękna i bogata różnorodność jest naszą siłą.
Dane z Niebinarnego Spisu Powszechnego malują obraz społeczności, która swoją tożsamość dokładnie analizuje
*Niebinarny Spis Powszechny* maluje obraz społeczności, która swoją tożsamość dokładnie analizuje
i nieustannie odkrywa, która przy wyborze używanego języka kieruje się bardziej czynnikami wewnętrznymi niż zewnętrznymi –
ale też **boi się odrzucenia** ze strony społeczeństwa i **stara się nie prowokować** otoczenia, często kosztem własnego szczęścia.
Nie przepadamy za formalnościami, w bezpiecznych przestrzeniach chętnie rozmawiamy o naszej tożsamości i procesie tranzycji,
a by się opisać, wciąż chętniej sięgamy po zapożyczenia z angielskiego niż ich spolszczenia.
Dane z Niebinarnego Spisu Powszechnego zwracają też uwagę na **kwestie ważne dla społeczności**:
Dane zebrane w badaniu zwracają też uwagę na **kwestie ważne dla społeczności**:
jak ułatwienie procesu tranzycji prawnej i medycznej, udostępnienie trzeciej opcji znacznika płci,
czy zastąpienie nazwy „rodzaj nijaki” przez „rodzaj neutralny”.
Porównując wyniki z poprzednimi latami,
można zaobserować bardzo **zdecydowany zwrot w stronę nienormatywnych form językowych**:
znacznie wzrosła liczba osób wybierających rodzaj neutralny i znacznie spadła liczba tych,
które wybierają jedynie formy męskie i żeńskie. Mamy nadzieję, że nasza działalność choć trochę przyczyniła się
do odważniejszego wyrażania swojej tożsamości przez osoby niebinarne i częstszego sięgania po formy, które odpowiadają
ich potrzebom. Obecnie trendy te zdają się stabilizować, zmiany są mniej drastyczne niż na początku badania.
Spośród tegorocznych wyników szczególnie zainteresowała nas **popularność rodzaju neutralnego, która
w mowie po raz pierwszy przekroczyła 50%, a zarówno w mowie jak i piśmie zdecydowanie przerosła popularność jednej ze standardowych form, czyli rodzaju żeńskiego.**
Innym interesującym wynikiem jest to, że **spośród form rzeczownikowych najchętniej wybierano w tym roku [osobatywy](/osobatywy),
którymi chciałoby być określane niemal 3/4 badanych osób. Jest to interesujące o tyle, że w żadnej innej kwestii dotyczącej języka polskiego
osoby respondenckie nie były aż tak zgodne.**
Bardzo nas cieszy **rosnąca popularność form rodzaju neutralnego** oraz fakt, że coraz więcej osób niebinarnych decyduje się
na **odważniejsze używanie form niebinarnych**.
Co ciekawe, temu trendowi nie towarzyszy podobny wzrost popularności neutratywów;
ta od początku utrzymuje się na poziomie kilkunastu procent, z niewielkimi wahaniami.
Jesteśmy bardzo ciekawe, jak sytuacja będzie rozwijać się w przyszłości. Coraz więcej osób deklaruje,
że używa (lub chciałoby używać) _wyłącznie_ niestandardowych, „niebinarnych” form.
Przez pięć lat znacząco spadł odsetek osób korzystających _wyłącznie_ ze standardowych męskich i/lub żeńskich form,
a wzrósł - osób, którym odpowiadają _wyłącznie_ formy niestandardowe, wśród których zdecydowany prym wiedzie rodzaj neutralny.
Jednocześnie, choć popularność zgodnych z rodzajem neutralnym [neutratywów](/neutratywy) jest w tym roku najwyższa
w historii *Spisu*, to przez wszystkie edycje badania utrzymuje się mniej więcej na tym samym, względnie niskim
poziomie. Sugeruje to, że **osoby niebinarne poszukują form językowych innych niż męskie i żeńskie, ale możliwe bliskich standardowej polszczyźnie.**
Widzimy to też w przypadku form rzeczownikowych, gdzie półnormatywne osobatywy wygrywają z mało intuicyjnymi w tworzeniu
neutratywami, a także w przypadku form grzecznościowych, wśród których *państwo* zdecydowanie wygrywa z neologizmami.
Popularność form rodzaju neutralnego może być sygnałem dla osób pisarskich, tłumaczących i dziennikarskich, by nie
obawiały się ich używać w swoich tekstach (niemniej, ze względu na potencjalnie przykre skojarzenia warto wyjaśnić
tę kwestię we wstępie czy przypisie, choćby odwołując się do naszego badania).
## Nasze rekomendacje
W przypadku form rzeczownikowych, najbezpieczniejsze wydają się osobatywy, zwłaszcza jeśli nie mamy możliwości zapytać
danej osoby, jak o niej mówić/pisać lub też nie mamy pewności, jak utworzyć neutratyw od danego słowa. Jako kolektyw
niezmiennie zachęcamy do używania neutratywów, choć zaznaczamy, że – póki co – same osoby niebinarne nie sięgają po nie tak często.
Od początku naszej działalności, **naszą główną rekomendacją nt. zwracania się do osób niebinarnych jest po prostu mówienie (d)o nich tak, jak same sobie tego życzą.**
Jak wskazują nasze własne doświadczenia i wyniki *Spisu*, większość form używanych przez osoby niebinarne jest stosunkowo prosta w tworzeniu i użyciu,
a one same mają w sobie wyrozumiałość dla trudności i przypadkowych pomyłek osób ze swojego otoczenia. Mówiąc krótko:
jeśli zakładamy dobrą wolę po obu stronach, poprawna komunikacja nie powinna być większym problemem.
## Kolejna edycja!
Ponieważ osoby niebinarne są bardzo różnorodną grupą, błędne by było oczekiwanie, że wszystkie będą mówić tak samo - choćby używać tego samego
rodzaju gramatycznego. Jednocześnie, **z ciekawością obserswujemy kształtowanie się standardu *niebinarnej polszczyzny***, a co za tym idzie,
możemy pokusić się o wskazanie form, które mogą stanowić „domyślną” alternatywę dla tych męskich i żeńskich. To może być przydatne
dla osób pisarskich, dziennikarskich i tłumaczących, a także dla samej społeczności osób niebinarnych.
**Najpowszechniejszą alternatywą dla rodzaju męskiego i żeńskiego jest bezsprzecznie rodzaj neutralny (nazywany właśnie „neutralnym”, a nie „nijakim”).**
Warto włączyć pierwszo- i drugoosobowe zwroty w rodzaju neutralnym do programu nauczania języka polskiego jako obcego
oraz uwzględnić je w polskich gramatykach jako, owszem, wciąż rzadkie w perspektywie całej polskojęzycznej społeczności, ale już nie wyłącznie „potencjalne”.
**Jeśli chodzi o formy rzeczownikowe, najbezpieczniejszym sposobem określania nieznajomych osób niebinarnych będą osobatywy.**
Choć niezmiennie zachęcamy osoby dziennikarskie, pisarskie i tłumaczące do korzystania z neutratywów, to zaznaczamy, że mimo popularności
rodzaju neutralnego, same osoby niebinarne nie używają ich często. Neutratywy jednak mają tę zaletę, że są zgodne z czasownikami
i przymiotnikami w rodzaju neutralnym (łatwiej napisać „znane pisarze ogłosiło” niż przeskakiwać między „ogłosiło” połączonym
z nazwiskiem a „ogłosiła”, którego wymaga gramatycznie żeńska „znana osoba pisarska”). Im więcej wystąpień neutratywów w literaturze
i prasie, tym większe osłuchanie z nimi. W ramach inspiracji polecamy zajrzenie do przygotowanego przez nas
[słownika proponowanych form neutratywnych](/neutratywy) i/lub kontaktu z nami; chętnie doradzimy i pomożemy przy redakcji tekstu.
**Jeśli w danej sytuacji czy tekście niemożliwa jest po prostu rezygnacja ze zwrotów grzecznościowych, najpopularniejszą alternywą dla
form *pan* i *pani* jest *państwo* z uzgodnieniem mnogim („czy chcą państwo...”) lub pojedynczym („czy chce państwo...”).**
Warto dodać formę *państwo* do formularzy czy automatycznych generatorów mejli. Można też skorzystać z niej, zwracając się
do nieznajomej osoby niebinarnej w oficjalnej sytuacji, np. w formalnym mejlu/liście. Z naszych doświadczeń wynika, że nawet
jeśli dana osoba ostatecznie poprosi o użycie jakiejś innej formy (np. jakiegoś neologizmu, którejś z form binarnych, czy choćby
zwrotu na „wy”), to doceni nasze starania w miejsca zakładania, że forma *pan* czy *pani* będzie lepsza na podstawie
„bardziej męskiego/kobieciego” wyglądu czy brzmienia nazwiska.
## Kolejna edycja
Ze względu na to, jak nowy i szybko rozwijający się jest język osób niebinarnych, zależy nam na tym, by badać go regularnie.
W pierwszych latach Spisu zmiany w danych następowały bardzo dynamicznie, natomiast teraz sytuacja zdaje się być stabilna.
@ -579,14 +676,16 @@ Kolejna edycja odbędzie się w **lutym 2028**.
[Pod tym linkiem](/spis) możesz zapisać się na **mailową przypominajkę** 😉
A my w międzyczasie będziemy pracować nad polsko- i anglojęzycznym podsumowaniem wyników z pięciu lat badań.
## Cytowanie
Jeśli cytujesz gdzieś nasz raport, prosimy [skontaktuj się z nami](/kontakt) i daj znać, gdzie i jak 😉
{details=Jak cytować?}
- **MLA**: Misiek, Szymon, Andrea Vos i Anna Tess Gołębiowska-Kmieciak. 2025. „Niebinarny Spis Powszechny 2025 – skrócony raport.” _Zaimki.pl_. Kolektyw „Rada Języka Neutralnego.” \[publikacja internetowa] https://zaimki.pl/blog/spis-2025
- **APA**: Misiek. Szymon, Andrea Vos i Anna Tess Gołębiowska-Kmieciak (2025) „Niebinarny Spis Powszechny 2025 – skrócony raport.” _Zaimki.pl_. Kolektyw „Rada Języka Neutralnego.” https://zaimki.pl/blog/spis-2025
- **Chicago**: Misiek, Szymon, Andrea Vos i Anna Tess Gołębiowska-Kmieciak. „Niebinarny Spis Powszechny 2025 – skrócony raport.” _Zaimki.pl_, Kolektyw „Rada Języka Neutralnego”, 2025, https://zaimki.pl/blog/spis-2025
- **MLA**: Vos, Andrea, Szymon Misiek i Tymoteusz Lisowski. 2025. „Niebinarny Spis Powszechny 2025 – skrócony raport.” _Zaimki.pl_. Kolektyw „Rada Języka Neutralnego.” \[publikacja internetowa] https://zaimki.pl/blog/spis-2025
- **APA**: Vos, Andrea, Szymon Misiek i Tymoteusz Lisowski. (2025) „Niebinarny Spis Powszechny 2025 – skrócony raport.” _Zaimki.pl_. Kolektyw „Rada Języka Neutralnego.” https://zaimki.pl/blog/spis-2025
- **Chicago**: Vos, Andrea, Szymon Misiek i Tymoteusz Lisowski. „Niebinarny Spis Powszechny 2025 – skrócony raport.” _Zaimki.pl_, Kolektyw „Rada Języka Neutralnego”, 2025, https://zaimki.pl/blog/spis-2025
{/details}

34
locale/pl/blog/spis-2025.md
View File

@ -4,14 +4,14 @@
<img src="/img/pl/census/spis-2025.png" class="hero d-none" alt="">
Za nami już piąta edycja Niebinarnego Spisu Powszechnego. Jak co roku, pojawia się parę nowości:
przede wszystkim pytania o wybór i odmianę imion.
Za nami już piąta edycja *Niebinarnego Spisu Powszechnego*. Jak co roku, pojawia się parę nowości:
przede wszystkim pytania o nacechowanie rodzajowe i odmianę imion.
W tym roku zebrałośmy **{json=spis-2025/general/stats.json=size} odpowiedzi** od osób niebinarnych i poszukujących,
co jest liczbą mniej imponującą niż w poprzednich latach, ale wciąż wysoką i wystarczającą do wyciągania wniosków z danych.
Dziękujemy wszystkim osobom, które wzięły udział w badaniu oraz promowały je w ramach akcji *#SpiszSię*.
Ponieważ raporty z kolejnych edycji Niebinarnego Spisu Powszechnego stają się coraz bardziej obszerne,
Ponieważ raporty z kolejnych edycji *Niebinarnego Spisu Powszechnego* stają się coraz bardziej obszerne,
postanowiłośmy przygotować także [**skróconą wersję raportu**](/blog/spis-2025-skrocony) prezentującą skrót najważniejszych wyników.
<!-- Po raz pierwszy prezentujemy też [**anglojęzyczny raport z pięciu lat badań**](https://en.pronouns.page/blog/polish-census-2025)! -->
@ -296,10 +296,10 @@ _wyłącznie_ form niebinarnych od początku badania wzrasta.
Łączna popularność form mnogich od pierwszej edycji maleje.
W 2023 roku rodzaj neutralny bardzo nieznacznie (o 0,01 p.p.) wyprzedził rodzaj żeński w pytaniu o mowę. W tym roku wyprzedza go już wyraźnie
- różnica wynosi 6,8 p.p. na korzyść rodzaju neutralnego. Rodzaj neutralny jest zatem trzecim najpopularniejszym wyborem po rodzaju męskim
W 2023 roku rodzaj neutralny bardzo nieznacznie (o 0,01 p.p.) wyprzedził rodzaj żeński w pytaniu o mowę. W tym roku wyprzedza go już wyraźnie - różnica
wynosi 6,8 p.p. na korzyść rodzaju neutralnego. Rodzaj neutralny jest zatem trzecim najpopularniejszym wyborem po rodzaju męskim
i unikaniu nacechowania rodzajowego. Jego rosnąca popularność zdaje się potwierdzać nasze przewidywania, że ma on największe szanse
stać się pewnego rodzaju standardem „niebinarnej polszczyzny” (tak jak singular _they_ w języku angielskim) i na przykład znaleźć się
stać się pewnego rodzaju standardem „niebinarnej polszczyzny” (tak jak *singular they* w języku angielskim) i na przykład znaleźć się
w podręcznikach do nauki języka polskiego jako obcego. Takie uzupełnienie treści podręczników do polskiego postulowała
na przykład Maria Magdalena Nowakowska ([2022](https://czasopisma.uni.lodz.pl/kpc/article/view/13570/15384)) w swoim artykule.
@ -353,7 +353,7 @@ i przymiotnikiem w rodzaju neutralnym („byłum zmęcozne”) - nigdy odwrotnie
- „byłym zmęczone” (1)
- „ojum, było zmęczojum” (1)
- „ony/jeny” (1)
- „to było zmęczone” (opisane „jako spolszczone it/its”) (1)
- „to było zmęczone” (opisane jako „spolszczone it/its”) (1)
- „void jest przyjacielski, void jest zmęczonov” (1)
{/details}
@ -1772,7 +1772,7 @@ Podobnie jak w przypadku etykietek dotyczących seksualności, **najchętniej wy
je {json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.queer}% ({json=spis-2025/general/stats.json=@diff.spis-2024.labelsRomantic.queer} p.p.) osób**.
**Drugą co do wielkości grupą są osoby odczuwające pociąg romantyczny do więcej niż jednej płci.
Tak określiła się ponad połowa badanych ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.łącznie: mspec}%, {json=spis-2025/general/stats.json=@diff.spis-2024.labelsRomantic.łącznie: mspec} p.p.).**
Tak określiło się {json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.łącznie: mspec}% ({json=spis-2025/general/stats.json=@diff.spis-2024.labelsRomantic.łącznie: mspec} p.p.). badanych**
Najwięcej opisało się jako *panromantyczne* ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.panromantyczn_}%, {json=spis-2025/general/stats.json=@diff.spis-2024.labelsRomantic.panromantyczn_} p.p.),
nieco mniej - jako *biromantyczne* ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.biromantyczn_}%, {json=spis-2025/general/stats.json=@diff.spis-2024.labelsRomantic.biromantyczn_} p.p.).
Pozostałe etykietki z tej kategorii były wyraźnie mniej popularne:
@ -1788,7 +1788,7 @@ Najczęściej określały się po prostu jako *aromantyczne* ({json=spis-2025/ge
w drugiej kolejności jako [*demiromantyczne*](/terminologia?filter=demiromantyczność) ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.demiromantyczn_}%, {json=spis-2025/general/stats.json=@diff.spis-2024.labelsRomantic.demiromantyczn_} p.p.),
a najrzadziej - jako [*szaroromantyczne*](/terminologia?filter=szaromantyczność) ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.szaroromantyczn_}%, {json=spis-2025/general/stats.json=@diff.spis-2024.labelsRomantic.szaroromantyczn_} p.p.).
**{json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.homoromantyczn_}% ({json=spis-2025/general/stats.json=@diff.spis-2024.labelsRomantic.homoromantyczn_} p.p.) osób określiło swoją orientację jako *homoromantyczną*.
**{json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.homoromantyczn_}% ({json=spis-2025/general/stats.json=@diff.spis-2024.labelsRomantic.homoromantyczn_} p.p.) osób określiło swoją orientację jako *homoromantyczną*.**
{json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.gej}% ({json=spis-2025/general/stats.json=@diff.spis-2024.labelsRomantic.gej} p.p.) podało, że pod względem pociągu romantycznego określa się *gejami*,
a {json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.lesbijka}% ({json=spis-2025/general/stats.json=@diff.spis-2024.labelsRomantic.lesbijka} p.p.) - *lesbijkami* (np. jak w złożeniu „aseksualny gej”, „aseksualna lesbijka”).
Podobnie jak w przypadku orientacji seksualnej, rzadziej wybierano określenie *safonka* ({json=spis-2025/general/stats.json=labelsRomantic.safonka}%, {json=spis-2025/general/stats.json=@diff.spis-2024.labelsRomantic.safonka} p.p.)
@ -2101,9 +2101,9 @@ Przejście tranzycji społecznej we wszystkich obszarach życia nieco częściej
AMAB ({json=spis-2025/agab_m/stats.json=transitionSocial.przechodzę, we wszystkich obszarach życia}%)
niż AFAB ({json=spis-2025/agab_f/stats.json=transitionSocial.przechodzę, we wszystkich obszarach życia}%).
Ponadto, chęć przejścia tranzycji społecznej w przyszłości wyraziło ponad dwa razy więcej z nich
({json=spis-2025/agab_m/stats.json=transitionSocial.zamierzam zacząć w przyszłości}%) osób AMAB
vs. {json=spis-2025/agab_f/stats.json=transitionSocial.zamierzam zacząć w przyszłości}%) osób AFAB.)
Co nie dziwi, grupa starsza częściej mówi, że już przeszła proces, niż grupa młodsza,
({json=spis-2025/agab_m/stats.json=transitionSocial.zamierzam zacząć w przyszłości}% osób AMAB
vs. {json=spis-2025/agab_f/stats.json=transitionSocial.zamierzam zacząć w przyszłości}%) osób AFAB).
Co nie dziwi, grupa starsza częściej odpowiada, że już przeszła proces, niż grupa młodsza,
ale też więcej jest w niej osób niezdecydowanych oraz osób zdecydowanych, że nie chcą przechodzić tranzycji społecznej.
@ -2187,8 +2187,8 @@ czyli {json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarker.już przeszł_m proces
podało, że ma za sobą zmianę znacznika na neutralny (w jurysdykcjach, gdzie jest taka możliwość).
Choć to niewielka część próby badawczej, to wciąż jest to zaskakująco wiele jak na badanie dotyczące osób polskojęzycznych.
{json=spis-2025/location_abroad/stats.json=transitionMarker.już przeszł_m proces zmiany na opcję neutraną\_\_count} z tych osób zadeklarowało,
że mieszka poza granicami Polski, a {json=spis-2025/location_poland/stats.json=transitionMarker.już przeszł_m proces zmiany na opcję neutraną\_\_count} –
że mieszka w Polsce.
że obecnie mieszka poza granicami Polski, a {json=spis-2025/location_poland/stats.json=transitionMarker.już przeszł_m proces zmiany na opcję neutraną\_\_count} –
że obecnie mieszka w Polsce; pozostała osoba odmówiła odpowiedzi na pytanie o miejsce zamieszkania.
{json=spis-2025/general/stats.json=transitionMarker.nie zamierzam}% wprost deklaruje brak zamiaru zmiany znacznika płci.
@ -2423,7 +2423,7 @@ A my w międzyczasie będziemy pracować nad polsko- i anglojęzycznym podsumowa
## Bibliografia
Poza raportami z [pierwszej](/spis-2021), [drugej](/spis-2022), [trzeciej](/spis-2023) i [czwartej](/spis-2024) edycji badania
Poza raportami z [pierwszej](/spis-2021), [drugiej](/spis-2022), [trzeciej](/spis-2023) i [czwartej](/spis-2024) edycji badania
oraz wynikami anglojęzycznego [*Gender Census*](https://gendercensus.com/results),
w niniejszym raporcie odwoływałośmy się do następujących źródeł:
@ -2432,7 +2432,7 @@ w niniejszym raporcie odwoływałośmy się do następujących źródeł:
- Dubisz, Stanisław, Halina Karaś i Nijola Kolis. 1995. **[Dialekty i gwary polskie.](https://books.google.pl/books/about/Dialekty_i_gwary_polskie.html?id=WD9iAAAAMAAJ)** Warszawa: Wiedza Powszechna.
- Grant, Jame M., Lisa A. Motter, Justin Tanis, Jack Harrison, Jody L. Herman i Mara Keisling. 2011. **[Injustice at Every Turn: A Report of the National Transgender Discrimination Survey.]((https://transequality.org/sites/default/files/docs/resources/NTDS_Report.pdf))** Waszyngton: National Center for Transgender Equality and National Gay and Lesbnian Task Force.
- Hansen, Karolina i Katarzyna Żółtak. 2022. **[Social Perception of Non-Binary Individuals.](https://link.springer.com/article/10.1007/s10508-021-02234-y)** *Archives of Sexual Behavior.* 51: 2027-2035.
- Iantaffi, Alex. 2017. „Future Directions.” \[w:\] Christina Richards, Walter Pierre Bouman i Meg-John Barker (red.) **[Genderqueer and Non-Binary Genders.](https://link.springer.com/book/10.1057/978-1-137-51053-2)** Londyn: Palgrave Macmillan. 283-296.
- Iantaffi, Alex. 2017. **„Future Directions.”** \[w:\] Christina Richards, Walter Pierre Bouman i Meg-John Barker (red.) **[Genderqueer and Non-Binary Genders.](https://link.springer.com/book/10.1057/978-1-137-51053-2)** Londyn: Palgrave Macmillan. 283-296.
- James, Sandy E., Jody L. Herman, Susan Rankin, Mara Keisling, Lisa Mottet i Ma'ayan Anafi. 2016. **[The Report of the 2015 U.S. Transgender Survey.](https://transequality.org/sites/default/files/docs/usts/USTS%20Full%20Report%20-%20FINAL%201.6.17.pdf)** Waszyngton: National Center for Transgender Equality.
- Nowakowska, Maria Magdalena. 2022. **[Uwagi o (nie)istniejących formach czasownika i ich miejscu w nauczaniu języka polskiego jako obcego.](https://czasopisma.uni.lodz.pl/kpc/article/view/13570/15384)** *Acta Universitatis Lodziensis.* 29: 305-315.
- Puchała, Dominik i Karolina Hansen. 2024. **[The role of language, appearance, and voice in the social perception of nonbinary individuals.](https://psycnet.apa.org/doiLanding?doi=10.1037%2Fsgd0000709)** *Psychology of Sexual Orientation and Gender Diversity.* Advance online publication.
@ -2446,7 +2446,7 @@ Jeśli cytujesz gdzieś nasz raport, prosimy [skontaktuj się z nami](/kontakt)
{details=Jak cytować?}
- **MLA**: Vos, Andrea, Szymon Misiek i Tymoteusz Lisowski. 2025. „Niebinarny Spis Powszechny 2025 – raport.” _Zaimki.pl_. Kolektyw „Rada Języka Neutralnego.” \[publikacja internetowa] https://zaimki.pl/blog/spis-2025
- **APA**: Vos. Andrea, Szymon Misiek i Tymoteusz Lisowski (2025) „Niebinarny Spis Powszechny 2025 – raport.” _Zaimki.pl_. Kolektyw „Rada Języka Neutralnego.” https://zaimki.pl/blog/spis-2025
- **APA**: Vos, Andrea, Szymon Misiek i Tymoteusz Lisowski (2025) „Niebinarny Spis Powszechny 2025 – raport.” _Zaimki.pl_. Kolektyw „Rada Języka Neutralnego.” https://zaimki.pl/blog/spis-2025
- **Chicago**: Vos, Andrea, Szymon Misiek i Tymoteusz Lisowski. „Niebinarny Spis Powszechny 2025 – raport.” _Zaimki.pl_, Kolektyw „Rada Języka Neutralnego”, 2025, https://zaimki.pl/blog/spis-2025
{/details}

5
locale/pl/config.suml
View File

@ -3810,6 +3810,11 @@ census:
- ['neutralne płciowo']
- ['nie chcę odpowiadać']
writein: true
# TODO reflect in analyse.py
aggregates:
nachowane:
operation: 'OR'
values: [ 'żeńskie', 'męskie' ]
-
type: 'radio'
question: 'Co wpłynęło na Twój wybór imienia?'