[pl][blog] formularze-stan-cywilny

locale/pl/blog/formularze-stan-cywilny.md

@@ -0,0 +1,72 @@
+# Poprawiamy formularze – stan cywilny
+
+<small>2023-04-19 | [@andrea](/@andrea)</small>
+
+Tworzenie ankiet nie jest proste.
+Co roku dopracowujemy szczegóły [Niebinarnego Spisu Powszechnego](/spis),
+bo ciągle dostrzegamy nowe niuanse do poprawienia, dodania czy doprecyzowania.
+
+Aby pomóc innym nawigować przez kwestie inkluzywności w ankietach,
+parę lat temu przygotowałośmy [rekomendację, jak pytać o płeć](/formularze).
+A dziś [Tess](/@tess) natrafiło na formularz, w którym innemu pytaniu – o stan cywilny – 
+przydałoby się ciut więcej inkluzywności 😉
+
+Pytanie o płeć miało następujące opcje do wyboru:
+
+ - Kobieta
+ - Mężczyzna
+ - Nieokreślona
+
+Nie jest to wprawdzie idealny dobór słownictwa – bowiem wiele osób niebinarnych ma płeć jak najbardziej „określoną”,
+po prostu inną niż żeńska czy męska; wiele wcale nie ma płci; a wiele osób zwyczajnie nie chce jej podawać –
+ale doceniamy wysiłek i dostrzeżenie istnienia niebinarności
+(jak również nieumieszczenie [mężczyzn na pierwszym miejscu](https://pl.wikipedia.org/wiki/Androcentryzm)).
+
+Natomiast tuż potem pojawiło się pytanie o stan cywilny, z następującymi opcjami:
+
+ - Wolny
+ - W związku nieformalnym
+ - W związku nieformalnym posiadający dzieci
+ - Mężatka
+ - Żonaty
+ - Mężatka z dzieckiem
+ - Żonaty z dzieckiem
+ - Rozwiedziona
+ - Rozwiedziony
+ - Samotna matka
+ - Samotny ojciec
+
+Osoby niebinarne muszą tu wybrać pomiędzy rodzajem męskim z żeńskim.
+Niebinarni rodzice muszą zadeklarować się jako matka albo ojciec.
+Nie ma opcji dla mężatych gejów ani żonatych lesbijek.
+Ale przecież gdybyśmy dodały wszystkie możliwe kombinacje sytuacji życiowych, ta lista byłaby okropnie długa!
+Jak zatem lepiej podejść do tematu?
+
+Moim zdaniem największy problem tkwi tu w tym, że w jednym pytaniu usiłowano tak naprawdę zawrzeć trzy:
+
+ - jakiej jesteś płci? (mimo że pytano już o to w poprzednim pytaniu, to tu znowu pojawiają się osobne opcje żeńskie i męskie; 
+   swoją drogą, ciekawe jak interpretowane byłyby odpowiedzi takie jak „kobieta – rozwiedizony”, „mężczyzna – mężatka”?)
+ - jaki jest twój stan cywilny?
+ - czy masz/wychowujesz dzieci?
+
+Nic dziwnego, że próba skompresowania tych trzech pytań do jednego skutkuje zbyt dużą liczbą opcji!
+
+Ale skoro o płeć już pytałośmy w poprzednim pytaniu, to teraz nie trzeba już się powtarzać.
+Uczynienie tego pytania neutralnym płciowo nie jest tak trudne, jak się może wydawać.
+Opcje „samotna matka” i „samotny ojciec” można by zwyczajnie skompresować do… „samotny rodzic”.
+„Rozwiedziony” i „rozwiedziona” mogłoby zrobić użytek z tzw. podłogi i zmienić się w „rozwiedzion_”.
+A co z „mężatką” i „żonatym”? Tuż nad tymi opcjami znajduje się
+neutralna płciowo opcja „w związku nieformalnym” – wystarczyłoby analogicznie stworzyć opcję… „w związku małżeńskim”!
+
+Przy okazji warto by też dodać brakującą opcję „owdowiał_”.
+A jako osoba poliamoryczna, doceniłobym takie skonstruowanie pytania, by obejmowało możliwość bycia w kilku związkach –
+ale to może kwestia na osobny artykuł 😉
+
+Osobiście usunęłobym też wszystkie opcje „z dzieckiem”, ponieważ nie jest to kwestia stanu cywilnego.
+Zamiast tego, przydałoby się po prostu osobne pytanie: „czy masz dzieci?”.
+A jeśli nie są dla badania istotne dorosłe dzieci mieszkające niezależnie,
+to mamy wtedy okazję to podkreślić, pytając bardziej precyzyjnie: „czy _wychowujesz_ dzieci?”.
+
+Poniżej przygotowałom wersję „przed” i „po”. Czyż nie jest teraz bardziej czytelnie, a zarazem bardziej inkluzywnie? 😊
+
+![](/img-local/blog/formularze-stan-cywilny.png)